Forfattaren av Utøyakortet: – AUF har vore isolert politisk

Snorre Valen seier han skreiv delar av boka «Utøyakortet» i styrt affekt. Han var sint over den urettferdig behandlinga han ser at AUF har vorte utsett for.

– AUF har vore isolert politisk, og dei har nok kjent seg veldig åleine, seier SVs tidlegare nestleiar til NTB.

Han opplever at AUF og Arbeidarpartiet vart sitjande åleine med trauma etter terrorangrepet. Nokre spede forsøk på å dra opp ein politisk debatt hausten 2011 vart raskt slått ned igjen, skriv Valen i boka, som kom ut måndag.

– Sett i ettertid er det oppsiktsvekkjande kor kraftig Eskil Pedersen og AUF vart plukka ned. Dei var utsette for eit politisk motivert terrorangrep, men dei hadde i realiteten ikkje tilgang til å snakke om det sjølv, seier han.

• Les også førre vekes bokmelding: La oss snakke om 22.juli – kanskje årets viktigaste bok. 

Sett som angrep på ytringsfridom

I boka skildrar Valen korleis AUF-leiar Eskil Pedersens forsøk på å snakke generelt om konsekvensar av ytringar og ordbruk raskt vart innramma som eit spørsmål om ytringsfridom. Pedersen vart òg skulda for å ha skapt eit inntrykk av at Frp bar noko av ansvaret for handlingane til terroristen.

Valen meiner bodskapen var klart:

«De som vart skotne av den høgreekstreme terroristen må passe på korleis dei opptrer, så ikkje innvandringsdebatten blir lei seg. På den politiske scenen fekk trolla plass i sola, medan AUF fekk halde seg inne», skriv han i boka.

Valen, som nyleg vart ansvarleg redaktør for debattavisa Trønderdebatt, meiner det er på høg tid at vi får ei skikkeleg oppfølging av kva som leidde fram til angrepet.

– Det høyrest banalt ut. Men vi treng å snakke om det som er vanskeleg med 22. juli. Det er ikkje nokon veg utanom, seier han.

Snorre Valen gir ut boka Utøyakortet. Her fotografert i anledning bokutgjevinga.
Foto: Jil Yngland / NTB

AUF på pidestall

Han meiner mange har vegra seg. Det kan komme av at dei er redde for å seie noko gale, at dei nødig vil kritisere eller vere ei motstemme til AUF og Arbeidarpartiet. Då endar ein med tagnad i staden.

Mange har dessutan sett AUF på ein pidestall som ein slags «verdige ofre». Det må vi slutte med, meiner Valen.

– Vi har etter 22. juli vore så fornøgde, trur eg, med den nasjonale samla responsen. At det kan opplevast litt som støy når nokon rekkjer opp handa og seier at dette ikkje enda så bra, seier han.

Dessutan er det viktig at 22. juli-debatten ikkje blir redusert til berre å dreie seg om ytringsfridom, men at det òg handlar om substansen og haldningane som ligg i ytterleggåande ytringar, meiner han. Her har både politikarar og medium svikta.

– Vi må vere merksame på at høgreradikale og høgreekstreme medvite og strategisk får diskusjonar om seg sjølv til å handle om ytringsfridom, seier Valen.

• Les også: Fleire har skrive bok om 22. juli no ti år etter terroråtaket. 

– Påverkar haldningar

Han meiner bruken av orda «Utøyakortet» og «22. juli-kortet» har ei enorm slagkraft. Mange AUF-arar har fortalt om korleis dette er ord dei ofte blir møtte med.

– Det er klart at den typen ord påverkar haldninga til mange, seier Valen.

Han meiner høgresida ikkje har vore særleg flinke til å snakke om gradvise overgangar mellom mainstreamdebatt og overgang til høgreradikalisme og ekstremisme.

Men heller ikkje venstresida har vore særleg oppteken av 22. juli, meiner Valen, som påpeikar at verken Senterpartiet, SV, MDG eller Raudt har stått i kø for å ta desse kampane.

Likevel ser han positive teikn. Ungdomspolitikarar har ein meir avslappa måte å snakke om temaet på, meiner han.

– Eg håpar at initiativet til desse samtalane etter kvart kjem frå andre enn dei som vart ramma sjølv. At AUF burde sleppe å vere dei som foreslår at vi treng ein kommisjon for å politisk vurdere trusselen frå ytre høgre, seier Snorre Valen.

• Les også: Kronprinsparet tek eit oppgjer med hets av Utøya-overlevande: – Skammeleg

Har du lyst til å engasjere deg i samfunnsdebatten? Her er seks konkrete tips frå Ungdommens ytringsfrihetsråd! 

Illustrasjon: Colourbox