Tvillingane Robert og Reidar jobbar i Noregs vin-Mekka – likte ikkje raudvin då dei starta

– Me er vel betre kjent som «tvillingane på Park», her på Voss, seier Robert, medan Reidar nikkar anerkjennande.

Tvillingane Robert og Reidar Rosales Johansen (26) har jobba på Park Hotel i kring ni år, og har vore innom dei fleste avdelingane på hotellet. Det er ikkje noko dei ikkje kan, her. Med bakgrunn som gardsgutar, reinhaldarar, restaurant- og bararbeidarar, har dei vore borti det meste.

Ja, så har dei vore utkledd som julenissen på familiejulebord. Alt dei har gjort, har dei gjort saman.

Verdas beste vinkart

Tvillingane har dei siste åra teke vinkelnerutdanning, også det saman.

Vinkartet på Park Hotel Vossevangen vart nyleg kåra til verdas beste vinkart i 2020 av det anerkjende vinmagasinet «World of Fine Wine», og har vorte kåra til Noregs beste vinkart tre år på rad.

Her har dei kring 42 000 flasker, og 5300 ulike vinar. Med andre ord har tvillingane gode tilhøve for å utøva faget sitt.

Brørne er som to dropar vatn, der dei sit på andre sida av bordet. Begge er fine i kleda, med mørke fargar frå topp til tå. For å gjera det endå vanskelegare, har dei same frisyre også. Heldigvis legg dei luggen kvar sin veg, noko som gjer det mogleg å skilja dei.

«Tvillingane på Park»

Tida i restaurant- og bardrifta på hotellet skulle introdusera dei for det som skulle visa seg å verta framtida deira. Vin.

– Me er ikkje oppvaksne i noko vin-heim. Det har vore veldig lite av det, og veldig lite alkoholhaldig drikke i det heile teke. Me er meir ein friluftsfamilie, i grunn, seier Reidar.

Vinreisa deira starta vinteren 2017, då hotellet tilsette ein ny vindirektør. Francesco Marzola.

– Då Francesco byrja her, hadde han litt opplæring med oss tilsette. Det vekka interessa vår for vin. Me hadde ei smaking med fire enkle vinar, og etter det fekk me berre lyst å læra meir, seier Robert.

Snart fire år er gått sidan den gong, og no er tvillingane sertifiserte sommelierar, eller vinkelnerar. Vegen hit har vore kjekk, og krevjande.

Godt å vera saman om det

Det starta med eit såkalla nivå 2-studie der dei måtte til London for å ta eksamen. På kurset fekk dei innføring i dei viktigaste druesortane, dyrkingsområde, vinterminologi og andre ting som påverkar stilen til ulike vinar.

Etter gode eksamensresultat tok dei raskt fatt på neste kurs, eller nivå 3.

Vininteressa auka jo meir kunnskap brørne tileigna seg.

Dei søkte difor om plass på den anerkjende internasjonale sommelierutdanninga Court of Master Sommelier. Utdanninga har totalt fire trinn med eigne eksamenar som er tredelte: ein teoridel, ei blindsmaking og ein praktisk del.

– Alt var sjølvstudiar, så det var godt å vera to om det, slår Robert fast.

• Les også: Noreg er ikkje lenger det beste landet i verda når miljøavtrykket vert rekna med

Ein sommelier skal kunne svara på det meste

I oktober 2019 vart tvillingane sertifiserte sommelierar, etter ein avslutningseksamen kun éin av tre består. Dei er ikkje mette på utdanning heilt endå, og står på venteliste for å få utdanna seg ytterlegare innan faget.

Men kva gjer eigentleg ein sommelier? Brørne er samde om at det fyrst og fremst handlar om å yta god service til gjestene.

– Nokon kallar seg øl-sommelier, andre vin-sommelier. Eg synast ein sommelier skal beherska alt av drikkevarer, og kunne svara gjestene på det meste dei måtte lura på. Me er på eit vis bindeleddet mellom kjøkkenet og servitørane. Me skal sørga for å velja vinar til maten som gjev gode smakskombinasjonar, seier Reidar, før Robert skyt inn:

– Noko anna som er viktig, er å vera høfleg, og å sjå gjestene. Ein kjem borti mykje forskjellige folk, med ulike preferansar og ynskje. Du må kunne sjå kvar enkelt gjest for den dei er, og kunne svara på det gjestene måtte ha av spørsmål.

Å koma frå to ulike kulturar er ein fordel

Tvillingane meiner ein må ha nokre personlege eigenskapar i botn, for å lukkast. Å vera ein menneskekjennar og audmjuk, er nyttig.

– Så er det nok lurt å vera glad i god mat og drikke. Der har me ein fordel, då me kjem frå to ulike kulturar. Me har norsk far, og filippinsk mor, så me har vorte introduserte for svært forskjellige smakar frå me var heilt små av, seier Reidar.

Robert heng av seg jakka, og fylgjer opp:

– Me åt lagra, modne ostar då me var sju, åtte år gamle. Me var dei einaste i klassen som åt gammalost i 3. klasse, hugsar eg. Me har alltid vore nysgjerrige, og likt å smaka på ting. Det har vore til hjelp i vinverda også. Så har me nok anlegg for å lagra informasjonen frå vinane i hovudet.

Dei to er veldig glade for å saman om vinutdanninga. Dei pushar kvarandre, set seg mål, og jobbar saman mot dei.

– Me kan til dømes bestemma oss for å konsentrera oss om Frankrike ein periode, og gå frå region til region. Me kan jobba nokre veker med Champagne, der me les mykje, og kanskje drikk og smakar litt meir champagne enn vanleg, seier Reidar.

– Samstundes vil me påpeika at me ikkje drikk så mykje, men me smakar mykje, legg Robert til.

Glade i geografi, heldigvis

For å kunne svara på det meste av vinspørsmål gjestene måtte ha, er det også viktig å vera god i geografi. Det var eit av favorittfaga til tvillingane på skulen, og kart, hovudstadar og gode gammaldagse atlas har dei alltid vore interesserte i.

– Ja, ein må nok elska kart og geografi. Det gjer heldigvis me. Sikkert litt fordi me har reist så mykje frå eine sida av verda til den andre, mellom Noreg og Filippinane. Det var kjekt å sjå kor me var, kva land me flaug over og sånt, seier Reidar.

Kart er det mykje av, i vinverda:

– Me kan regionane i dei store vinlanda, men det er ikkje nok å kunne regionane. Ein må kunne underregionar, kommunar, landsbyar, og i Burgund (fransk vinregion, journ.anm) må ein kunne dei viktigaste vinmarkene, seier Robert, akkurat tilbake frå sjåførteneste.

– Helst alle! Skyt Reidar inn.

– Ja, helst alle. Det vert litt som menneskekroppen. Du må heilt ned på cellenivå. Men vin er mykje meir enn Frankrike. Ta New Zealand til dømes. Me må kunne dei elleve vinproduserande regionane der også, seier Robert.

• Les også: Pionertiltak for nynorsk i Bergen

Uansett kor mykje kunnskap tvillingane tileignar seg, vil dei aldri verta ferdig utlærde. Litt av grunnen til det, er klimaendringane.

– Det er ein industri i endring. Det er ikkje sikkert at dei franske drikk mest vin lenger. Kina er i vekst, og kanskje lagar me vin i Noreg i framtida. Klimaet endrar seg, og det påverkar vinverda, forklarar Reidar.

Ein er aldri utlærd

Eit døme på korleis klimaendringane påverkar vinverda, er korleis produksjonen av musserande vinar sør i England har teke seg opp dei siste tiåra.

Det heng saman med at klimaet som tidlegare var vanleg i nord i Frankrike har flytta seg over den engelske kanal, og no er å finna sør på øyriket, som i Sussex og Essex.

– Jordsmonnet er ganske likt på begge sider av kanalen. Det er kalkrik jord. Britane har potensiale til å laga musserande vin i verdsklasse, men det er noko som tek tid, forklarar Robert, og held fram:

– Det er jo noko franske vinmakarar har finspissa over hundrevis av år. Så at britane skal kunne gjera det på 10-15 år, er mykje å forventa. Men det er spanande.

At gjestene er meir opptekne av miljø og berekraft, merkar tvillingane også.

– Det kjem stadig nye ting, som naturvin og oransje vin. Folk er opptekne av miljø, og av at vin er berekraftig, biodynamisk eller økologisk, til dømes. Det ser me meir av no enn tidlegare, seier Reidar.

Vinkjellaren

Men, det er ein stad kor klimaet har vore det same sidan 1980-talet. I vinkjellaren. Her har Robert og Reidar vore mykje dei sista åra. I den mørke, tronge og kjølege kjellaren. Murveggane er kvite, og golvet er i ein matt raudfarge.

Det er lågt under taket, og langt mellom lyskjeldene. Så er det ein del vin her, då. Frå golv til tak langs veggane i dei små kammera er det vin å sjå. Somme stader kan ein nesten ikkje sjå golvet, då det ligg kasser med vin langs dei tronge gangane.

Nokre av verdas mest ettertrakta vinar og årgangar er å finna her. Det å bygga ein vinkjellar, er ikkje gjort over natta. Det har skjedd over fleire tiår, heilt sidan hotelldirektør Jan Bruse Andersen byrja å kjøpa vin til kjellaren sin på 80-talet.

Det som skil kjellaren på Voss frå dei fleste andre store vinkjellarar, er at vinen her er kjøpt når den er ung. Dei fleste store vinkjellarar rundt om i verda, kjøpar vin som alt er lagra og klar til å verta drukken.

– Når ein ser prisveksten som har vore dei siste 20 åra, så har det vorte ei god investering etter kvart. Det er eit evigheitsprosjekt, forklarar Robert.

– Samstundes vert det no kjøpt inn meir enn det har vorte på mange år. Det er fordi me ser framover, fordi dette er noko me vil bevara og bygga vidare på, supplerer Reidar.

Mentoren

Vindirektøren på hotellet, Francesco Marzola er mentor for dei unge sommelierane, både på og utanfor jobb. Han har heile tida utfordra dei til å ta nye steg innan faget, og skal ha mykje av æra for at Robert og Reidar har vorte så vinkyndige.

• Les også: Språkrådet har kåra årets ord

– Han kasta oss rett i det. Han, og den eineståande læringsarenaen dette hotellet er, har vore det viktigaste for utviklinga vår, seier Robert.

– Det finnast ikkje ein betre plass å læra om vin. Du går i godtebutikken kvar einaste dag, legg Reidar til.

– Kva er det med vin, som er så spanande?

– Det er å utfordra sansane dine. Lukt, smak og syn. Når me blindsmakar skal me komma fram til ein konklusjon. Då kranglar du fælt med deg sjølv. Kvifor er det denne? Kvifor er det ikkje denne? Også dette med historie, geografi og kjemi, fortel Reidar entusiastisk.

Robert nikkar, og legg til:

– Om du skulle hatt noko å drikka til alle måltid, eller alle døgnets tider, må det vera vin. det er alltid noko som passar, og som passar for deg. Nokon seier dei ikkje drikk vin. Dei har berre ikkje drukke riktig vin. Det å kunne hjelpa folk å få auga opp for vin, er veldig kjekt å kunne vera med på.

Og vin til alle måltid og alle ganar, har dei på Park Hotel Vossevangen. Det er stort spenn på gjestene som kjem hit. Nokre har knapt smakt vin, medan andre er frelste kjennarar.

Tvillingane er klare på at dei skal gje gjesten ei like god oppleving om vedkomande vil ha ein enkel vin til 500 kroner, eller ein kompleks og sjeldan vin til 20 000 kroner.

– Dei fortenar like mykje merksemd, slår Reidar fast.

Kjenner på presset

Brørne medgjev at dei  kjenner litt på presset, når dei jobbar på eit hotell mange forbind med vin.

– Sjølvsagt kjenner me på det, men den beste ice-breakeren er å visa dei kjellaren. Då treng me ikkje seia noko. Då har dei fått sett og følt på dette her, og då er kvelden komplett, nesten uansett kva vin dei drikk, seier Robert og tek seg ein tenkepause, før han held fram:

– Men sjølvsagt, du har dei som er veldig kresne, som vil ha desse erketypiske vinane, som dei forventar er på topp når dei skal drikkast. Det er ei utfordring, seier Robert.

For sjølv om ein ikkje finn ein best før-dato på etiketten, har alle vinar ein utløpsdato.

– Du kan samanlikna det med lagra ost. Du har dei ferske ostane som mozzarella, eller gauda, som er veldig lett på smak som ung, men som vert meir kompleks og intens om den er lagra. Osten utviklar seg over tid. Det gjer vin også, forklarar han vidare.

Jakta på meistringskjensla

– Kva er det beste og verste med å vera sommelier?

­– Det beste er når gjesten får ei WOW-oppleving med vin og mat, eller berre med vin. Mange kunne ikkje reisa til utlandet denne sommaren, men dei kunne koma hit, så kunne me ta dei med på ei vinreise i staden, det er ei god kjensle, slår Reidar fast. Robert er samd:

– Det gjev ei meistringskjensle. Det er jolaftan, bursdag og alt på ein gong, om det klaffar skikkeleg. Noko av det kjekkaste, er at ein tek gjesten med på ei reise, gjennom Frankrike, Italia eller Tyskland, til dømes. Du fortel historier om produsentar, druer og jordsmonn. Å inspirera gjester er noko av det beste, og kjekkaste med jobben.

Det verste med å vera sommelier, er ifylgje tvillingane når dei ikkje kan svara på det gjesten spør om.

– Det var noko me opplevde meir i starten, som fekk oss til å ville læra meir. Så, det å føla at ein ikkje strekk til, er det verste. Noko anna som er forferdeleg, er når du er midt i ein ti-rettar, og vin nummer seks er korka eller oksidert, og det er den siste flaska. Det er ganske kjipt, seier Reidar.

Tvillingane veit ikkje kva dei gjer i framtida, men dei er trygge på at det har noko med vin å gjera. Dei er begge klare på at det ikkje treng å vera ein jobb der ein spring rundt heile kvelden og natta for å servera gjester, men det vert noko med vin.

– Berre det å bli betre er hovudambisjonen. Læra meir, bli flinkare. Så får ein sjå kva moglegheiter som byr seg etter kvart, seier Reidar.

Enn så lenge er begge særs nøgde på Park Hotel Vossevangen, og har framleis mykje å læra her.

– Vin og matfaget er framtida. Det er viktig for oss å vera saman om det. Hadde ikkje gått utan, trur eg, seier Reidar, og ser på Robert.

– Vanskeleg å køyra blindsmaking på seg sjølv, svarar Robert.

---

• Les også om Christoffer Lie og Rutger Custers som har måtte setja verdsmeisterdraumen på vent, grunna korona

• Christoffer Lie (t.v) og Rutger Custers er glade for å vera tilbake på mattene, etter fleire månader med nedstenging av idretten. Foto: Andreas Brattåker Støyva