«Fødd bak ei skapdør»
Dette er eit meiningsinnlegg og gjev uttrykk for skribenten sine eigne meiningar.
Dette var eit av bidraga som kom inn til Framtida.no og Magasinett sin skrivekonkurranse om identitet.
Skapet, det vi homofile tydelegvis skal «kome ut» av, er eit såkalla krav samfunnet har pålagt oss skeive.
Dei spørsmåla eg får oftast er: kven den første eg kom ut til var, om eg har komme ut til foreldra mine, korleis dei «tok» det. Spesielt korleis faren min reagerte då han fann ut at han hadde ein homofil son.
Eg grublar og irriterer meg stadig vekk over kvifor det er slik. Kvifor skal eg ta det ekstra steget med å informera andre om kva kjønn eg liker, som om det liksom forklarar kvifor eg er som eg er?
Gutar som brukar «jenteting» og jenter som brukar «guteting»
Som liten blei eg verken skjerma eller eksponert for homoseksualitet eller feminitet. Oppveksten min har rett og slett vore enkel, vel, til ein viss grad.
I barnehagen pleidde eg å springa rett til utkledningseska, finna den finaste kjolen og ta han på meg. Dette gjorde eg så ofte at barnehagetantene byrja å gøyma kjolane, men uansett kvar dei vart lagt, fekk eg tak i dei.
Eg har på ein måte alltid fått moglegheita til å utforska med det som vi kallar «jenteting». Noko som er litt ironisk, med tanke på at det som no blir sett på som «jentete» primært var laga for gutar. Kjolar, og kjole-liknande klesplagg har frå tidenes morgon vorte sett på som kjønnsnøytralt. Berre tenk på avbilding av holebuarar, filosofar i antikkens Hellas, Skottland med kiltane sine, og til og med Jesus.
Freskoen Skulen i Athen av Rafael syner nokre av antikkens mest kjende greske filosofar i kjole-liknande plagg. Foto: Offentleg eigedom.
Heilt fram til slutten av 1800-talet var kjolar for barn og kongelege vanleg for begge kjønn. I kongehuset kunne ein ofte sjå jenter og gutar heilt opp i sjuårsalderen bli kledd i kvite kjolar.
Dette var den perioden der gutar brukte rosa klede, og jenter brukte blå. Frå gammalt av vart fargen raud sett på som ein mektig og herskapeleg farge, og vart ofte nytta ved kongelege portrett som framstilte krig. Fargen blå vart oftast framstilt som fruktbar, miskunnsam og fredfull og vart nytta ved avbilding av jomfru Maria. For å visa at desse barna skulle bli mektige og fruktbare vaksne, valde dei kongelege kunstnarane å avbilda kongebarna med ein «mildare» versjon av dei kraftige fargane.
Eg vel å nemna dette slik at ein kan forstå kor lite eit klesplagg har å seia når det gjeld seksuell legning, då vi ser at desse barna òg vart «normale».
Sjølv om eg kledde meg ut i kjolar, leika med Barbie med søstera mi, og syntest at han eine guten i klassen var litt meir spennande å kvila auga mine på enn jentene, betyr ikkje det at eg har vorte påverka til å ha den legningen eg vart fødd med. For det meste hjelpte det meg med å forstå kven eg var i ein tidleg alder.
Til dømes, eg såg ein video på YouTube frå ein amerikansk serie kalla What would you do? Eit program der dei held forskjellige sosiale eksperiment. I det videoklippet eg såg, var det ei mor og ein son som var inne på ein leiketøybutikk, og sonen skulle få kjøpa kva han ville. I det han kom med ei Barbie-dukke, reagerte mora, som også er ein skodespelar, og nekta å kjøpa ho til han i frykt for at han skulle bli «ein av dei» gutane. Seinare endra dei roller der ei dotter ønskte seg ein truck.
Andre kundar greip inn og spurde kvifor ikkje barna skulle få den leiken dei ønskte. Fleire av kundane delte dei personlege historiene sine, der deira eigne barn pleidde å leika med leikar tileigna det motsette kjønn, og at det ikkje skjedde noko spesielt med dei.
Sjølv om dette eksperimentet gjekk bra, finn vi framleis stigmatisering av gutar som prøver kjolar og brukar «jenteting», eller jenter som prøver dress og brukar «guteting».
Min seksuelle legning identifiserer ikkje kven eg er som individ
Vi er alle menneske litt som ein kortstokk, vi er heilt like på éi side, men snur du kortet er vi forskjellige med ein heilt unik verdi. Det finst berre éin ruter dame, og utan den fungerer ikkje kortstokken. Så kvifor har det seg slik at nokon i eit samfunn må forsvara seg sjølv med å «kome ut av skapet»? Er det for å få godkjenning frå andre menneske, at vi skal informera om at vi er som vi er. At vi dessverre er … kva då? Gay? Faggot? Sopar? Menneske?
Kvifor har det seg slik at nokon i eit samfunn må forsvara seg sjølv med å «kome ut av skapet»?
Min seksuelle legning identifiserer ikkje kven eg er som individ, det er ein del av identiteten min. Eg er han eg er, uansett kor open eller lukka den skapdøra er. Kva med mora mi, far, søster, tante, eller alle dei andre som ikkje er i eit «skap»? Vart dei fødde i ei open garderobeløysing?
Homoseksualitet er ikkje noko som veks i eit skap og noko du må sleppa ut, eller kome ut av. Ein feminin mann kan like godt vera heteroseksuell, akkurat som ein maskulin mann kan vera homoseksuell. Feminin og maskulin åtferd er ikkje noko som definerer legning.
Etter meininga mi skulle eg ønska at skapet kunne vera lukka, tatt ein nøkkel og låst den døra. Ikkje for å stenga homofile inne, men for å normalisera det å vera homofil. At ein ikkje forventar at ein skeiv person skal koma og seia til deg at hen er homo, bi, trans, eller liknande. Eigentleg, berre kast heile skapet med krav, forventningar og skuffelse.
La skapet med løva og isheksa stå igjen, men for all del kast det skapet med krav, forventningar og skuffelse. Viss ikkje, bruk mitt skap. For det har stått tomt sidan 2013. Det opna eg då eg først sa det til mi beste veninne, og gjekk ut då foreldra mine fekk vita det. Og faren min? Vel, han byrja å gråta. Ikkje for at han vart skuffa eller såra på eit vis, men for at han vart så rørt og stolt over at eg valde å dela det med han.
Tenk deg om før du stiller spørsmålet, i alle fall korleis du stiller det. I staden for å poengtera korleis andre reagerte, spør heller om det som kan hjelpa. Kven har du delt det med? Korleis følte du det gjekk? Er det noko du vil eg skal hjelpa deg med? Slike spørsmål kan hjelpa med å opna dei som ikkje føler seg godkjende i samfunnet. La dei føla seg trygge, ver heller deira «safeplace».
Har du noko på hjartet? Send eit tips eller eit innlegg til tips(a)framtida.no!
- Les også tre «kome ut»-historier: Lukas vart kasta ut heimanfrå, Kristine trudde ho kunne velje legninga si bort og Tuulia skifta status på Facebook og reiste frå landet
F.v. Tuulia Keränen (27), Lukas Steidl (21) og Kristine Medhaug Grönn (20). Foto: Privat/Maja Korbøl.
