Byfolkets lengsel etter bygdelivet under koronakrisa
Dette er eit meiningsinnlegg og gjev uttrykk for skribenten sine eigne meiningar.
Måndag 20. april blei det mykje omtalte hytteforbodet oppheva. Endeleg har ein letta på reiserestriksjonane, og folk får tilbake litt av fridomen sin igjen.
Det å få forbod mot å reise på hyttene, det å ikkje få lov til å forlate byen, det har tydelegvis gått inn på folk. Det har vore vanskeleg å akseptere, det har skapt protestar og nokre nekta plent å reise frå hyttene sine før dei fekk sivilforsvaret på døra.
Siri Helle skreiv i Dag og Tid (Tankar utanfor karantene, nr. 13) kor fint det er å bu nær naturen, at mange ønsker å vere nær naturen no og at «bylivet sviktar fyrst».
Denne kommentaren, i tillegg til alt oppstyret rundt hytteforbodet, har fått meg til å tenkje – veit desse hyttefrelste bymenneska at dei kan få hyttelivet kvar dag? At alt det dei elskar ved hyttelivet, alt det dei «treng ein pause frå» i byen, det finst? Bygda, heiter det. La meg fortelje deg om bygda.
På bygda er det lett å nyte naturen i god avstand til andre. Her frå Jostedalen i Sogn og Fjordane. Foto: Stine Blikra
Om bygda
Tykkjer du byen er slitsam? Tykkjer du det er litt for mange menneske rundt deg, same kvar du går? Saknar du hyttelivet, med fridom, frisk luft og rundt rekna ingen menneske?
Då er bygda noko for deg.
Her bur det menneske, her har dei liva sine, kvardagen sin – men dei er ikkje så mange.
Her er sjansen for at du møter nokon du ikkje har planlagt å møte når du går ut døra, ganske liten. Her er det frisk luft og fuglesang. Det er stille. Roleg. Alt det byen ikkje er.
Folka på bygda ler av oss no. Me som sit her i byen og klagar over alle koronatiltaka me må overhalde, over kor avgrensa liva våre har blitt.
Dei sit i dei store hagane sine medan dei les om folka på Grünerløkka, som ikkje kan gå utanfor døra utan å bli ein del av eit folkehav som i tillegg blir gjenstand for debatt i riksdekkande media – og dei ler.
To meter avstand til andre? Null problem – kva med fem meter? Ti meter? Me fiksar det!
Ikkje samle meir enn fem stykk? Det gjer me stort sett ikkje uansett.
Ingen kollektivtrafikk? Nei vel, det har me heller aldri hatt.
Bygdefolket lever som dei pleier. I alle fall nesten (det finst koronatiltak på bygda òg, altså, ikkje ta meg på det). I ei tid der byen sine svakheiter blir klare som dagen, viser bygda seg frå si beste side.
- Les også: Kvinner får færre barn på bygda også
Inger Helgestad sin utsikt i sjølvpålagt koronakarantene. Foto: Privat
Kvifor bur me likevel i byen?
Så, når eg, opphaveleg bygdemenneske, no sit i ei leilegheit i Oslo og lengtar heim, så lurar eg på – kvifor bur me her?
I mitt tilfelle er svaret opplagt: eg skulle studere. Eit studie som ikkje eksisterer heime eller på internettet.
Men det er ingen hemmelegheit at ikkje alle flyttar heim når studiane er ferdige. Det er ein grunn til at fleire var skeptiske når me hardnakka påstod at «me skal berre bu i Oslo i tre år, så skal me flytte heim». No blei det fire år for oss, men slike detaljar tenkjer me ikkje på nett no.
Spørsmålet er, kvifor er det så mange som blir buande i byen, når konseptet er så sårbart som det tydelegvis er?
Byen har mange tiltrekkande sider. Kanskje særleg for unge menneske som kjenner seg innestengde i ei lita bygd.
Ein har menneske rundt seg, mange ulike og spennande menneske. Ein har kulturtilbod som ikkje eksisterer i same grad heime. Ein har fleire arbeidsmoglegheiter. Ein har kollektivtrafikk som går oftare enn ein gong i døgeret. Det er trass alt fleire pull-faktorar som trekk menneske til byen. Og sannsynlegvis har me heller ikkje forstått kor sårbart alt dette er, før no.
- Les også innlegget frå Thanushan Nagendran (19): – Det er minimalt med opne homofile på min alder på bygda
Bygdas renessanse?
Men så skal ein helst ikkje møte menneske lenger. Det går dårleg med arbeidsmarknaden, og alle dei spennande jobbmoglegheitene er kanskje ikkje så tiltrekkande likevel.
Kollektivtrafikk skal ein helst ikkje ta, og då sit ein der utan bil (for det treng ein vel ikkje i byen?) i ei blokk med altfor mange naboar ein helst ikkje vil ha.
Byen som konsept er bygd på menneske. At ein skal like menneske, møte menneske, jobbe med menneske, bu med menneske. Plutseleg forsvinn byens grunnmur, heile livsgrunnlaget til byen som konsept – nemleg samværet.
Kan bygda få ein oppsving etter dette? Kan innbyggjartala på bygdene få ein real boost? Blir bygda fødd på nytt når alle innser kor fantastisk den er?
Forhåpentlegvis ikkje. For kva er bygda dersom alle plutseleg forstår kor ideelt det er å bu der?
Bygda er avhengig av å vere ein godt bevart løyndom. Det må aldri kome ut kor ideelt det er å bu på bygda. Byfolket må aldri forstå at byen er mogleg å forlate, at ein ikkje må bu der, at det finst andre alternativ, og at hyttelivet ditt er kvardagslivet til ein annan.
Det må aldri skje. Så viss du er bygdefolk, viss du er innvia i denne løyndommen om kvar ein finn det ideelle livet, så må du for all del ikkje fortelje dette til nokon. For viss dei andre, dei som bur i byen, innser dette – då blir bygda aldri den same igjen.
Student og småbarnsmor Inger Helgestad (23) tek sjeldan på seg jeans og reagerer på kroppskontakt på tv. Foto: Privat
