«Eg slepper ikkje taket»

Langt ute på ei øy der nokre ytterst få stakkars sjeler gjennom århundra har klora seg fast til dei forblåste svaberga, der det ikkje kjem på tale at ein skal sleppe taket sjølv om iskalde, arktiske bølger slår inn over ein med ei vindhastigheit på 25 meter i sekundet, der blei det bestemt at akkurat eg skulle verte fødd.

Av saltvatn og nordavind blei eg døypt, og av midnattssola og nordlyset fekk eg i dåpsgåve eit matchande sett med overlevingsvilje og eit liv lagt til rette for kamp. Om eg var klar eller ikkje hadde ikkje noko å seie, her var ein nøydd til å vise seg verdig for å høyre til, verdig for å overleve.

Å ha ein heim er både ein fin ting og eit privilegium, men å ha ein heim som tilsynelatande jobbar imot deg er ikkje alltid like kjekt. Ute på kanten av landet går fellesskapets varme og einsemdas kulde hand i hand, og lever du ikkje opp til krava kan du fort begynne å fryse.

Ute på kanten av landet går fellesskapets varme og einsemdas kulde hand i hand

Å føle seg som utstikkaren i samfunnet som er heile di verd og alt du forgudar følest som tusen skarpe knivar i magen. Tru meg. Då eg vaks opp følte eg meg overveldande lita, men det mektige havet og den klåre nattehimmelen trøysta meg då ingen andre gjorde det. Sjølv i mi einsemd var eg aldri åleine, men tanken på at eg kanskje kunne tape kampen om å høyre til var ikkje til å halde ut.

Eg skulle likevel ikkje vere noko dårlegare enn dei andre, heller ikkje eg skulle sleppe taket når det storma.

Med handa på hjartet kan eg seie at det er ingen annan stad i verda eg føler meg så paradoksalt framand og tilhøyrande på same tid som heime.

Det var først då eg reiste vekk at eg fann meg sjølv, og det var først då eg innsåg korleis eg likevel ikkje hadde vore eit ugras blant øyblomar, slik eg alltid hadde trudd. Eg hadde vore blind, augene mine blei åpna, og eg såg for første gong.

Det mektige havet og den klåre nattehimmelen trøysta meg då ingen andre gjorde det

Mi øy har lært meg at nokre av dei beste luktene som finst i verda er lukta av kuskit i mai og fiskeslo i august.

Mi øy har lært meg å bere kjeledress og flytevest med same stoltheit som bunad, for dei seier minst like mykje om kvar eg kjem frå.

Mi øy har lært meg å bere skit under neglene og trælar i hendene som trofé, og ikkje minst har mi øy lært meg at etter den mest bitande stormen kjem den klåraste stjernehimmelen.

No kan eg sjå kven eg er.

«All elendigheit i heile verda er verdt det når eg sit på ein fjelltopp klokka 00.30 ei natt i juni og lét det gyldne lyset frå midnattsola fylle heile meg med uendeleg fridom og glede over å vere til», skriv Anne Marie Storhaug (18). Foto: Privat

Eit hav av motstridande kjensler skyller over meg når eg kjem heim. Framleis kan eg kjenne på skarpe stikk av einsemd, men all elende i heile verda er verdt det når eg sit på ein fjelltopp klokka 00.30 ei natt i juni og lét det gyldne lyset frå midnattsola fylle heile meg med uendeleg fridom og glede over å vere til. Ingen annan stad vekkjer så sterke og altoppslukande kjensler, på godt og vondt. Mi øy er min beste ven og min verste fiende. Slik veit eg at eg er heime.

Det tok mange år før eg forstod at det å høyre til ikkje var ein kamp eg måtte vinne, men ei gåve eg hadde fått då eg blei fødd. Frå dag ein har det vore bestemt at eg skulle høyre til øya, og øya skulle høyre til meg.

Med frostbitne fingrar held eg meg fast i svaberget på lik linje med alle andre. Eg slepper ikkje taket, eg heller.

• Les intervju med vinnaren her: Norsk-tsjekkiske Aleš (19) er «usynleg utlending» – vann Framtidas skrivekonkurranse

– Til den dag i dag har eg litt trøbbel med å svare på spørsmålet, kvar gong eg blir spurt kvar eg kjem frå. For kva skal ein svara når ein tilhøyrer begge, men samtidig ingen? spør Aleš Bara Strnad (19).