Tjuefjorten: Design har blitt inkje-kjønn
Språkrådet har vedtatt fire endringar i rettskrivinga og skrivereglane.
Denne artikkelen er eldre enn 1 år gamal. Det betyr at noko av informasjonen kan vere utdatert.
No blir dette lov å skriva
No kan du like designet eller designen, skrive tjuefjorten eller totusenogfjorten og ete lunsj klokka 12.00 eller 12:00. Du kan òg skrive datoar på ein ny måte i visse samanhengar.
Endringane er vedtekne mest på grunn av korleis språkbruken har utvikla seg i samfunnet.
Dette er nytt i den offisielle rettskrivinga og skrivereglane, ifølgje ei pressemelding frå Språkrådet:
· Design kan no skrivast som inkjekjønnsord, ikkje berre som hankjønnsord.
På nynorsk vert bøyinga eit design – designet – design – designa eller ein design – designen – designar – designane. På bokmål vert det et design – designet – design – designa/designene eller en design – designen – designer – designene.
Bakgrunn: Design har vore normert som hankjønnsord sidan 1969, men er truleg minst like mykje brukt som inkjekjønnsord, og Patentstyret med fleire har bede om ei endring.
· Skrivemåten tjuefjorten vert no likestilt med totusenogfjorten, før har berre den siste vore normert.
Likestillinga gjeld òg dei få samanhengane der Språkrådet gjev råd om uttale/lesemåte.
Bakgrunn: Skrivemåten av årstal etter 2000 vart vedteken i 1985, og da gjekk ein inn for totusen-formene. Dette har også vore dominerande i uttalen av åra 2000–2010, men for åra 2011–2014 og kommande år har det blitt vanleg å bruke til dømes både tjuetolv og totusenogtolv. Desse skrivemåtane blir no sidestilte, og med det òg lesemåten av dei.
· Firesifra klokkeslett kan no skrivast med kolon, ikkje berre med punktum.
Hittil har ein kunna skrive kl. 13, kl. 1300 eller kl. 13.00. Heretter kan ein òg skrive kl. 13:00.
Nøyaktige klokkeslett kan no skrivast anten som kl. 14.05.02,3 eller kl. 14:05:02,3.
Ved tidtaking blir det anten 15.46,6 eller 15:46,6.
Bakgrunn: Reglane har lege fast sidan 1970-åra, men skrivemåten med kolon i klokkeslett har vorte meir og meir vanleg. Digitalisering er ei viktig årsak. Etter den internasjonale standarden NS-ISO 8601 skal kolon brukast som skiljeteikn, og det er styrande for korleis mange skriv klokkeslett på datamaskinar. Kolon vert no eit alternativ i dei offisielle skrivereglane.
LES OGSÅ: Her er årets ord i 2013
· Datoar kan no ha formatet år-månad-dag i teknisk bruk. I allmennspråket og i løpande tekst er framleis berre formatet dag-månad-år rett.
Bakgrunn: Den tradisjonelle rekkjefølgja dag-månad-år (f.eks. 17.05.2014) er i samsvar med vanleg talemål og korleis rekkjefølgja er når ein skriv månadsnamnet fullt ut: 17. mai 2014. Rekkjefølgja år-månad-dag (f.eks. 2014.05.17) er norsk og internasjonal standard og mykje brukt ved utveksling av data, i kronologiske lister og anna.
Det er fagrådet for normering og språkobservasjon som har greidd ut endringane, og styret i Språkrådet vedtok dei den 11. februar 2014.
Les alt om den nynorske rettskrivingsreforma av 1. august 2012 her!
