Forskar: – Den typiske norske filmkritikar er ein mann over 50 år

Rakeb Erana

Rakeb Berhanu Erana, som er filmmeldar i Framtida.no, har òg kritisert filmverda for manglande mangfald.

«I det norske meldarmiljøet, der majoriteten er menn, har mannlege meldarar tendensar til å vera hardhendte mot filmar og seriar meint for kvinner,» skreiv 23-åringen etter lanseringa av storfilmen Det ender med oss, basert på bestseljaren It ends with us.

Ho er ein av tre unge filmmeldarar som har meldt filmar og seriar for Framtida.no sidan 2023.

Forskar: – Vi manglar mangfald

Anne Gjelsvik, professor ved Institutt for kunst- og medievitskap på NTNU

Anne Gjelsvik har forska på norsk filmkritikk og norske filmkritikarar over tid, men fortel at ho diverre ikkje har ferske tal på stoda, når Framtida.no tek kontakt på e-post.

– Men sist eg gjorde ei oversikt var den typiske norske filmmeldaren ein mann over 50 år. Det er absolutt mitt inntrykk at dette framleis er status, fortel ho.

– Synest du norske filmkritikarar i dag speglar eit breitt nok publikum?

– Det er opplagt at det ikkje gjer, fordi det totalt sett er få filmkritikarar som melder fast blir det lett til at det tar tid å få endring. Vi manglar mangfald både med omsyn til alder, kjønn og ulike bakgrunnar elles.

Kulturfeltet under press

Ho meiner det er eit problem at det er få unge filmkritikarar i mediehusa, og viser til Minecraft-spelet som no har fått eigen filmversjon, som ho meiner få norske meldarar vil ha eit nært forhold til.

– Det same vil vere tilfelle for filmar som handlar om ungdom, (noko det er altfor lite av på kino, men det er ei anna sak).

Ho fortel at i dagens mediebilde er kulturfeltet under press og ikkje noko som blir prioritert av norske mediehus.

– Men avisene slit jo også med å nå yngre lesarar så det ville vore ein vinn-vinn-situasjon om yngre stemmer kunne sleppe til som meldarar, tenker eg.

NRK: – Ikkje slik at kritikk for unge må lagast av unge

Rune Håkonsen, sjef for meldarane i NRK.

I NRK er det Filmpolitiet som har ansvaret for film- og seriemeldingar. Redaksjonen har som del av P3 i nesten 30 år hatt unge som målgruppe, men ligg no under kulturområdet i NRKs innhaldsdivisjon. Dei har no ei stillingsutlysing ute.

– Det viktigaste for NRK er å få unge til å ta omsyn til kritikk i det heile. Utan det som eit fundament er det vanskeleg å utvikla kritikken på lang sikt. Det er heller ikkje slik at journalistikk eller kritikk for unge må lagast av unge for at det skal vera relevant eller viktig for dei.

Det seier Rune Håkonsen, prosjektleiar for meldarklynga i NRK på e-post til framtida.

– Svekking av kritikken som fagfelt

– Når me har ledige stillingar eller frilansavtalar, er me opptekne av å finna stemmer som tek med seg nye perspektiv og erfaringar inn i arbeidet sitt som kritikarar.

Han opplyser at den førre frilansaren var student, og at snittalderen blant dei som er rekrutterte dei siste åra, er under 30 år. Samtidig understrekar dei at alder ikkje nødvendigvis avgjer om ein er rett person for ei melding.

– Nokre gonger er nærleik til sjanger, målgruppe og interesse noko me vurderer som positivt. Andre gonger kan eit blikk frå ein utanforståande gje ei meir interessant melding, seier han.

– Kva konsekvensar kan det ha for norsk filmkritikk og filmbransje at det er få unge filmkritikarar i mediehusa?

– Utan høve for unge kritikarar til å utvikla seg fagleg gjennom å jobba for mediehus, tidsskrift og magasin, meiner eg me kan sjå ei svekking av kritikken som fagfelt. Dette er ei utfordring alle må ta ansvar for og noko me i NRK jobbar med på heile kulturfeltet.