Nyhende- og debattavisa for unge
Les deg opp på nokre av dei viktigaste sakene frå den siste nyheitsveka!
Ingvild Eide Leirfall/Åshild Slåen/Birgitte Vågnes Bakken
Publisert
På tysdag og onsdag denne veka eksploderte hundrevis av personsøkarar, walkietalkiar, telefonar og anna elektronikk som var brukt av den væpna islamistgruppa Hizbollah i Libanon.
Minst 32 er drepne, inkludert to barn, og over 3000 skadde, og sidan skadane og eksplosjonane skada mange sivile, vil dette truleg blir rekna som brot på den internasjonale folkeretten.
Ekspertar meiner Israel har klart å snike inn eksplosiv i personsøkarane og at det må ha vore planlagt lenge. Personsøkarane skal ha blitt kjøpt av Hizbollah for fem månadar sidan.
Hizbollah var raske til å skulde på Israel for åtaka, noko dei fleste ekspertar også meiner må stemme. Det israelske militæret har ikkje stadfesta eller avkrefta dette, men Hizbollah svara med å fyre av rundt 20 rakettar inn i Israel onsdag, og Israel har angripe tilbake.
Åtaka kjem etter 11 månadars kriging mellom Hizbollah og Israel, etter eit åtak frå Hizbollah i støtte for Gaza i oktober 2023. Bakteppet for krigen er likevel meir enn 40 år lang.
– Den kraftigaste distriktspolitikken nokosinne, seier finansminister Trygve Slagsvold Vedum (Sp) om forslaget.
No kan snart folk med studielån som flyttar til ein av dei 212 minst befolka kommunane i landet, få sletta 25 000 kroner av studiegjelda si kvart år.
Fleire og fleire flyttar frå dei mindre kommunane, og talet på 15-åringar i dei minst sentrale kommunane er halvert på nesten 50 år, ifølgje statsminister Jonas Gahr Støre (Ap).
Når Statsbudsjettet skal leggast fram 7. oktober, føreslår regjeringa å gje 189 nye kommunar høve til å slette delar av studiegjelda for dei som flyttar dit. Dette har lenge vore ei moglegheit om ein flyttar til Finnmark og Nord-Troms, som no også får auka gjeldsslettinga frå 30 000 kr til 60 000 kroner i året frå 2026.
Prislappen for satsinga er 1,3 milliardar kroner.
Unge Høgre meiner det er «regelrett galskap», medan NSO heller ville sett at pengane gjekk til å auke studiestøtta.
Det sentrale Europa opplever i desse dagar den største flaumen på over 20 år.
Sundag erklærte Polen ei nasjonal naturkatastrofe-krise, og stormen med enorme mengder regn, sterk vind og flaum har også treft Austerrike, Tsjekkia, Ungarn, Romania, Italia, Kroatia og Slovakia denne veka. Foreløpig er det meldt om 24 døde og fleire sakna etter flaumane.
Fleire titals tusen er evakuerte frå heimane sine, og ein rumensk borgarmeister skildrar det som ein «katastrofe av episke proporsjonar».
Flaumen har sprengt gjennom demningar, overfløymd gater og elver, slått ut straumen og i nokre område lagt heile nabolag under vatn.
Dei siste tolv dagane har 1500 Samsung-tilsette i India gått ut i streik, skriv BBC. Dette er medlemer i den nydanna fagforeininga The Samsung India Labour Welfare Union (SILWU). Dei arbeider på éin av to elektronikk-fabrikkar i India. Fabrikken ligg i delstaten Tamil Nadu, og har rundt 2000 tilsette.
I løpet av streiken har dei tilsette samla seg i nærleiken av fabrikken i arbeidstida, til den største demonstrasjonen i Samsung si historie.
Arbeidarane har tre hovudkrav til Samsung:
I tillegg kjem dei med skuldingar om brot på den lokale arbeidsmiljølova, med for lange arbeidsøkter utan pause, og høgt arbeidspress.
Samsung India har avvist at dei bryt lovverket, og seier dei er i kontakt med fagforeininga for å få løyst konflikten. Samstundes vart det onsdag klart at elektronikk-gigangen har gått til søksmål mot medlemene i fagforeininga for å stoppe dei frå å demonstrere ved fabrikken, ifølgje Reuters.
Ein tidlegare kommuneoverlege i Frosta kommune i Trøndelag vart tysdag tiltala for å ha misbrukt stillinga si for å skaffe seg seksuell omgang med pasientar. Ifølgje VG er til saman 96 kvinner fornærma i saka, og den tidlegare kommuneoverlegen er også tiltala for valdtekt av 88 av desse kvinnene.
Handlingane han er tiltala for skal strekke seg frå 2004 til 2022.
Politiet har opplyst om at legen har gjennomført skjulte opptak på legekontoret sitt sidan 2016, der dei har identifisert 169 personar.
Det første varselet om kommuneoverlegen kom i 2006, men enda med ei åtvaring. Den andre klaga kom i 2016 frå ei 17 år gammal jente, men vart avslutta etter at ho og legen hadde ein samtale. I 2021 kom ei tredje klage som førte til at Helsetilsynet melde legen til politiet, og han mista autorisasjonen i 2023, då han vart sikta for 34 valdtekter.
Legen har nekta straffskuld.
Det er sett av 16 veker til rettssaka, som startar 5. november.
Den sveitsiske hovudstaden blir trekt fram som det beste dømet i verda på ein «15-minutts by». Kva vil no det seie, lurar du kanskje på. Konseptet går ut på at viktige fasilitetar ligg i gå- og sykkelavstand for folk, og har blitt populært dei siste åra på grunn av auke i jobbing frå heimekontor og reiseaktivitet, skriv Positive News.
Ifølgje ein studie som har sett på om lag 10 000 byar, lever 99,2 prosent av innbyggjarane i Zürich innan 15 minutts gonge frå skular, sjukehus, parkar og butikkar.
(Dei andre byane der over 95 prosent av innbyggjarane levde i 15 minutts nærleik til viktige ting, var ifølgje studien Milano, København, Dublin og Torino. Studien trekker fram Paris som storbyen som skårar best, etter å ha satsa på sykkelvegar gjennom byen.)
