«Ein god samtale med ein trygg og profesjonell lyttar kan faktisk bety forskjellen på liv og død»
Som frivillig som sjølv har opplevd å mista nære venner til sjølvmord, reagerer me på at førebygging av psykisk uhelse ikkje blir prioritert høgare, skriv dagleg leiar i Ung samtale Thisbe Verner-Carlsson, saman med frivillig Ragnhild Bergli.
Dette er eit meiningsinnlegg og gjev uttrykk for skribenten sine eigne meiningar. Innlegget er omsett frå bokmål av redaksjonen.
I desse dagar markerer me Verdsdagen for psykisk helse.
For mange kan gode lågterskeltilbod vera redninga.
Ikkje nemnd i valkampen
Allereie i 1999 slo Opptrappingsplanen for psykisk helse fast at førebygging måtte prioriterast. Likevel ser me ein auke i sjølvmordstal, sjukmeldingar, isolasjon og ungdomskriminalitet.
Me har lenge høyrt politiske lovnader om satsing på lågterskeltilbod og førebygging, men me som faktisk møter unge i krise, ser ein annan røyndom: færre ressursar i ideell sektor og store forskjellar mellom kommunane.
I valkampen i år vart psykisk helse knapt nemnd.
Skal me førebyggja psykisk uhelse, må det skje ei endring.
Samfunnsøkonomisk tap
Psykisk uhelse er dyrt. Det kostar både for individet og for samfunnet.
Ein av tre studentar rapporterer alvorlege psykiske plager, og sjukefråværet blant unge vaksne aukar, særleg blant
dei mellom 25 og 29 år, der psykiske lidingar er ei hovudårsak.
Staten bruker over 70 milliardar kroner årleg på sjukepengar. Ei enkelt vekes sjukefråvær kostar ei bedrift mellom 17 000 og 21 000 kroner, avhengig av lønn og sektor.
Dersom me forhindrar berre éin ung person i å falla ut av arbeid og over på sjukepengar, kan samfunnet spara over éin million kroner. Førebygging kan dermed seiast å vera ei svært lønnsam investering. Ikkje minst kan det redde liv.
Samtalar kan redda liv
Mange av oss i Ung Samtale har sjølv kjent på kroppen korleis tilbod som vårt kan forandra liv. Ein god samtale med ein trygg og profesjonell lyttar kan faktisk bety forskjellen på liv og død.
Som frivillig som sjølv har opplevd å mista nære venner til sjølvmord, reagerer me på at førebygging av psykisk uhelse ikkje blir prioritert høgare. Tala viser at mange fleire treng hjelp, men dei frivillige ressursane strekk ikkje til.
Frivilligheita bidreg med enorme verdiar, 142 000 årsverk og 78 milliardar kroner i verdiskaping, ifølgje SSB, men det er grenser for kor lenge ein kan dekkja over sviktande offentleg innsats med dugnad og godvilje.
Ord til handling
Dersom regjeringa ønskjer å følgja opp eitt av hovudtiltaka sine i Opptrappingsplanen for psykisk helse 2023, nemleg å prioritera lågterskeltilbod for førebygging av psykiske lidingar, må orda omsetjast til handling.
Det betyr å styrkja tilgjengelege lågterskeltilbod, gi frivilligheita føreseielege rammer og sikra at innsatsen faktisk når dei unge som treng det mest.
Regjeringa må verna om dei unge, framtida vår, og ta dette på alvor – no.
«Gåver handlar om relasjonane me har til kvarandre»
