Ordliste for kjøtfrie diettar – kven et kva?
Det finst ein jungel av ulike diettar med meir eller mindre kjøt og det kan vere vanskeleg å ha kontroll på kva alle dei forskjellige betyr. Her er eit forsøk på ein oversikt.
Denne artikkelen er eldre enn 1 år gamal. Det betyr at noko av informasjonen kan vere utdatert.
Vegetarianar
Ein vegetarianar er ein paraplynemning om ein som heilt eller hovudsakleg et mat frå planteriket. Det finst ulike typar vegetarianisme. Kva typar som finst, kjem vi tilbake til.
Skechify Spain / Canva
Lakto-ovo-vegetarianar
Har eit hovudsakleg plantebasert kosthald, men et meieriprodukt og egg. Lakto kjem frå det latinske lac som betyr mjølk og ovo kjem frå ovum som er latin for egg.
Ein lakto-vegetarianar er ein som ikkje et egg og ein ovo-vegetarianar er ein som ikkje et meieriprodukt.
Trendify / Skechify / Canva
Pescetarianar
Pescetarianarar et plantebasert, men et i tillegg fisk og animalsk sjømat. Nokon pescetarianarar et meieriprodukt og/eller egg, andre gjer det ikkje.
Hình anh cua / Canva
Veganar
Veganarar et ikkje kjøt, fisk, meieriprodukt, egg, honning eller noko av animalsk opphav. Dei brukar heller ikkje ull, skinn, dun eller noko form for produkt som er henta frå, eller testa på dyr.
Hovudfilosofien er å ikkje utnytte, skade eller gjere vald mot andre levande vesen. Vart anerkjend som livssyn i 2015 av Likestillings- og diskrimineringsombodet, (men fekk avslag frå Statsforvaltaren på søknaden om å bli eit offentleg godkjend livssynssamfunn i 2021).
Tima Miroshnichenko / Canva
Fleksitarianar
Reglane for fleksitarianarar er, kanskje ikkje så overraskande, fleksible. Nokon et til dømes ikkje kjøt heime, men et det viss dei får det servert på middag hos andre eller på restaurant (vert ofte kalla «social omnivores» eller altetande i sosiale samanhengar på norsk). Andre har ingen spesielle reglar, men gjer ein innsats for å ete mindre kjøt.
Dess Dagang’s Images / Canva
Ostroveganar
Et vegansk, med unntak av muslingar. Dei meiner det er etisk akseptabelt fordi muslingar ikkje har noko sentralnervesystem og derfor ikkje kan føle smerte, akkurat som plantar.
Rita E / Canva
Pollotarianar
Et kylling og anna fjørfe, som kalkun, gås og and, men held seg unna raudt kjøt som storfe, lam og svin.
alleksana / Canva
Raw vegan / råveganar
Veganar som heller ikkje et mat som er prosessert eller treng prosessering eller oppvarming for å kunne etast.
Einladung_zum_Essen / Canva
Freegan / Friganar
Et mat som dei meiner vert unødvendig kasta. Driv med «dumpster diving», der dei leitar i søppelkassar, særleg utanfor butikkar og leiter etter mat butikkane har måtta kaste fordi utløpsdatoen har gått ut, til dømes.
Andy (Noun Project) / Canva
Fruktianar
Et berre frukt, bær, nøtter og frø, og eventuelt andre ting som ein kan sanke utan å drepe eller skade planten det veks på.
Trendify / Canva
- Les også: Dette er dei nordiske kosthaldsråda
Belgrfrukter som kikerter er ein av tinga vi bør auke ifølgje dei nye kosthaldsråda. Foto: Ole Berg-Rusten / NTB Tema
