«Lars er LOL»-regissøren: – Mobbing set evige spor
2023 treng eit filmoppgjer med mobbing, ifølgje Eirik Sæter Stordahl. Regidebutanten veit sjølv kor vondt det gjer.
Denne artikkelen er eldre enn 1 år gamal. Det betyr at noko av informasjonen kan vere utdatert.
Sju år er gått sidan Iben Akerlie publiserte kritikarroste «Lars er LOL». Like lenge har Eirik Sæter Stordahl jobba for å lage film av barneboka til si gamle venninne frå vidaregåande.
Ifølgje regidebutanten er tidspunktet perfekt når han inntek kinolerretet fredag.
– Etter korona har talet på barn som opplever mobbing på skulen, auka kraftig, seier Stordahl (35) til NTB.
Han viser til rapportar som Utdanningsdirektoratets Elevundersøkelsen – og til at kvardagen blir stadig meir digital.
- Norsk familiefilm frå 2023
- Manus: Iben Akerlie, Eirik Sæter Stordahl
- Regi: Eirik Sæter Stordahl
- I rollene: Lilly Winger Schmidt, Adrian Øverjordet Vestnes, Norah Lulu Ali-Amoafo, Agnes Grønneberg Hagen, Ilias Bouyambib, Carmen Grimseth, m.fl.
- Lengd: 1 t. 29 m.
- Aldersgrense: 6 år
- Noregspremiere: 29. september
– Viss du kallar ei jente «stygg» i skulegarden, får du vondt inni deg når du ser kor lei seg ho blir, illustrerer Stordahl.
– Viss du gjer det frå dataen eller mobilen, får du ikkje den same direkte responsen. Det er mykje lettare å vere slem når du gøymer deg bak ein skjerm. Og som ein som har opplevd mobbing som barn, veit eg kor øydeleggjande det er. Mobbing set evige spor.
Om å vere annleis
Tittelfiguren i «Lars er LOL» har Downs syndrom. Når han skiftar skule, får han ein ny bestevenn i Amanda. Vennskapen blir likevel sett på prøve i det «klassekameratar» opprettar ein blogg for å drive gjøn med Lars. Amanda lèt seg presse til å dele private videobilete av han fordi ho er redd for sjølv å bli latterleggjort.
– Kjernen handlar om å vere annleis, seier Stordahl, som er filmutdanna og busett i Danmark.
– Medan Amanda vil passe inn og er redd for å skilje seg ut, er Lars annleis på ein måte som ikkje lèt seg skjule. Gjennom møtet med han forstår ho etter kvart kor fint det er å vise annleisheita si.
Forfattar Akerlie har vore tungt involvert i manusarbeidet. Stordahl meiner duoen såg eit lys med det fjerde utkastet.
– Det tematiske prismet vart: «Viss du ikkje vågar å vise verda kven du er, kjem du til å såre både deg sjølv og alle du er glad i,» samanfattar han.
– Det er det Amandas karakterreise går ut på. Og det er vennskapen med Lars som mogleggjer den reisa.
Full sirkel
Opptaka fann stad på Oslo-skulen der Stordahl trødde barneskoa sine på 90-talet. Det skal ikkje ha vore lett då heller.
– Alle gutane spelte fotball. Det gjorde ikkje eg. Eg sat heime og skreiv fantasyromanar eller leika med tresverd i skogen, røper Stordahl sorgmuntert.
– Legg til at eg var litt smålubben, og meir skulle ikkje til før eg fekk kommentarar. Men ingen av dei som mobba meg, var vonde – dei var berre barn, presiserer han.
– Og det er noko av det eg likar med historia til Iben: Amanda er ikkje eit dårleg menneske. Ho gjer ein dårleg ting – som ho heldigvis får høve til å rette opp.
I Amanda-rolla finn vi Lilly Winger Schmidt, medan Adrian Øverjordet Vestnes speler Lars. Stordahl rosar castingansvarleg Celine Engebrigtsen for innsatsen med å introdusere begge.
– I Adrians årskull er det 40 norske gutar med Downs syndrom. Det at Adrian finst, er éin av dei tusen tinga vi har hatt hell med i prosjektet. Det har vore heilt fantastisk å sjå korleis han har vakse med oppgåva. Han er ekte skodespelar no.
Skam og styrke
– «Serr», «seff», «chill»: Korleis klarer to 35-åringar å halde seg à jour med kidsa språkleg?
– Vi har med dei beste konsulentane i verda: Barna sjølv. Ved å bruke dei som filter håpar vi at vi har klart å lage noko som kjennest nært og truverdig. Og ved å rekruttere frå store delar av Austlandet håpar vi at vi reflekterer meir enn éin sosiolekt.
– Kva vart vegen ut av mobbinga for deg?
– Det var nettopp det at eg skreiv fantasyromanar då eg var 11. For snart var det ein annan i klassen som syntest sånt var gøy – og så lånte vi pappa sitt kamera og byrja å filme òg.
Stordahl skin opp over formiddagskaffien.
– Den første kortfilmen min laga eg då eg var like gammal som barna her, på den same skulen, rapporterer han overfor NTB.
– Film vart redninga mi – min «Lars», om du vil. Alt eg hadde skamma meg over, vart plutseleg ein styrke.