«Me har gjort oss for avhengige av ein global marknad»
Me må ta beredskap på alvor, både nasjonalt og privat, skriv Victoria Elisabeth Andal i Nei til EU.
Dette er eit meiningsinnlegg og gjev uttrykk for skribenten sine eigne meiningar. Innlegget er omsett frå bokmål av redaksjonen.
I 2025 tek me framleis altfor mykje for gitt: Straum i kontakten, mat i butikken, medisinar på apoteket.
Som om det berre skal halda fram med å fungera. Men sanninga er: Noreg er sårbart. For sårbart.
Låg sjølvforsyningsgrad
Me er ikkje sjølvforsynt med mat. I 2010 låg sjølvforsyningsgrada på berre 46 prosent, og endå lågare, rundt 39 prosent, om ein trekkjer frå importert fôr.
Det betyr at me er avhengige av import for over halvparten av maten me et. Tidlegare hadde me beredskapslager for korn. Dei vart fjerna i 2003.
Først no, etter fleire kriser, har ein byrja å byggja opp att dei. Men det er ikkje nok.
Avhengige av verda
Sivilforsvaret vårt er redusert til eit skjelett. Beredskapslager for medisinar og drivstoff er mangelfulle.
Me har svekt evna til å handtera kriser med eigne ressursar – fordi me har gjort oss for avhengige av ein global marknad som ikkje alltid leverer.
Dette er resultatet av nasjonale val. Me har late beredskap vika for komfort. No lever me i ein røyndom der krig, pandemi, energikrise og forsyningsproblem ikkje lenger er teoretiske scenario – dei er kvardagsstoff.
Nokon meiner løysinga er EU-medlemskap. Meir samarbeid. Meir felles system.
Men EU vil ikkje redda oss frå oss sjølve. Me er allereie tett kopla til Europa gjennom EØS og har tilgang til ordningar som RescEU. Det me manglar er ikkje nettverk – det me manglar er nasjonal vilje.
EU-avhengig
Medlemskap i EU kan faktisk gjera oss endå meir avhengige.
Me risikerer å mista styring over vår eigen matproduksjon, energipolitikk og beredskapsstrategi – fordi felleseuropeiske reglar ikkje alltid passar norske forhold. Me må aldri gjera oss så avhengige av system utanfor oss sjølve at me mistar evna til å stå oppreist åleine.
Andre land tek ansvar. Sveits, Finland og Sverige har solide beredskapslager, eit styrkt sivilforsvar og øver jamleg med befolkninga. Noreg ligg langt bak.
Me må snu dette. Me må auka norsk sjølvforsyning av mat og energi, gjenreisa sivilforsvaret og sikra nødvendige lager. Me må ta beredskap på alvor, både nasjonalt og privat.
For beredskap startar heime. Alle hushald bør kunna klara seg sjølve i minst tre døgn. Har du vatn, mat, varme, lys, radio og medisinar heime? Eller stoler du framleis på at «nokon andre» fiksar det?
Ta ansvar!
Fridom krev innsats. Beredskap er ikkje frykt – det er ansvar.
Me må reisa oss igjen: ikkje som ein lydig region i eit europeisk byråkrati, men som eit fritt og sjølvstendig Noreg. Eit land som tek vare på sitt eige, og som tør å stå stødig når verda vaklar.
Tida for naivitet er forbi. No gjeld det vilje.
