«Å kutta i psykisk helse er å betala ein høg pris i menneskeliv»
Å redusera løyvingar til psykisk helsehjelp er å slengja døra i ansiktet på dei som treng det mest, skriv Akalya Sivananthan og Linnea Mølslet frå Senterungdommen.
Dette er eit meiningsinnlegg og gjev uttrykk for skribenten sine eigne meiningar. Innlegget er omsett frå bokmål av redaksjonen.
Dagen før verdsdagen for psykisk helse, kom nyheita som trefte som eit slag i magen. BUP, Barne- og ungdomspsykiatrien, får kuttkrav på 19 millionar kroner.
Barn og unge i krise
Dette er ikkje berre tal i eit budsjett. Dette er barn og unge i krise, familiar i fortviling og eit samfunn som sviktar sine mest sårbare.
Aldri før har vi sett så mange unge slite med psykiske lidingar, og aldri før har sjølvmordstala blant unge vore så alarmerande. Å kutta i psykisk helsehjelp i ei slik tid er rett og slett ekstremt hjarteskjærende. Å kutta i psykisk helsehjelp i ei slik tid er rett og slett ekstremt hjarteskjerande.
Gong på gong har me høyrt politikarar seia at psykisk helse er like viktig som fysisk helse. Men røyndommen viser noko anna. Psykisk helse blir systematisk nedprioritert.
Det er på høg tid at me sluttar å berre snakka om likestilling av helsefeltet – me må handla.
Berekraftig investering
Investering i BUP er ikkje ein utgiftspost, det er ei investering i framtida.
For å byggja eit sterkt samfunn treng me unge menneske som får hjelp når dei treng det, slik at dei kan veksa opp og bidra. Eit samfunn som ikkje tek vare på sine unge, har heller inga berekraftig framtid.
Å redusera løyvingar til psykisk helsehjelp er å slengja døra i ansiktet på dei som treng det mest.
Noreg har ein nullvisjon for sjølvmord – ein visjon som forpliktar. Korleis kan me med truverd snakka om nullvisjon når tilbodet stadig blir svekt gjennom kutt? Dette er ikkje berre ulogisk – det er direkte farleg for alle som blir ramma.
Dyster statistikk
Sjølvmord rammar ikkje berre den som går bort – det rammar også dei som blir igjen.
Mange etterlatne lever med uavklarte spørsmål resten av livet. Forsking viser at dei etterlatne ofte slit med posttraumatiske stressreaksjonar, langvarig sorg, depresjon, angst og i nokre tilfelle eigne sjølvmordstankar eller -forsøk.
Dersom me reknar 10 etterlatne per sjølvmord i Noreg, betyr det at rundt 6500 nye menneske kvart år må bera denne tunge byrda. Det svarer til 2,65 gonger innbyggjartalet i Meråker – Linnea sin eigen heimeplass. Desse menneska vil også bli ståande utan nødvendig hjelp dersom kutta held fram.
Alvorlege konsekvensar
Dette handlar ikkje berre om budsjett, men om liv. Om barn og unge som treng at nokon stiller opp for dei. Om familiar som treng støtte i sine mørkaste stunder. Om etterlatne som ikkje må stå åleine.
Me må slutta å akseptera at psykisk helse blir behandla som eit felt ein kan kutta i når økonomien strammar seg til.
Konsekvensane av slike kutt er føreseielege og alvorlege. Ventelistene vil garantert auka, behandlingstilbodet blir svekt, og barn og unge med alvorlege vanskar vil bli ståande utan hjelpa dei så sårt treng.
Me snakkar om ungdom som slit med angst, depresjon, eteforstyrringar, sjølvskading og andre psykiske lidingar. Dette er ikkje tal på eit ark – dette er barna våre, naboane våre, vennene våre. Det kan vera dotter di, son din, kompisen din eller kollegaen som blir ramma.
Skal me verkeleg vegande ryggen til dei?
Livredning
Politikarane må vakna. Dei må forstå at investering i psykisk helse reddar liv – bokstavleg talt. Men også me som samfunn må stå saman og seia tydeleg frå: Dette er ikkje greitt.
Å kutta i psykisk helse er ikkje å spara pengar – det er å betala ein høg pris i menneskeliv.
