Langt av leid

Alt var så annleis der borte. Vi kom dit om formiddagen, men døgnvill som eg vart av den lange reisa, kunne eg knapt nok avgjera kva tid på dagen det var. Ein såg jo slett ikkje sola, som låg bak eit tjukt lag av smog. Ja, det gjekk mange dagar før eg skimta henne i det heile. Somtid er det klårare enn elles, sjølv der, og då ansa ein plutseleg ein masse nye bygningar òg, ein vakker pagode, åsar i horisonten, ja, det var liksom ikkje måte på.

Vi budde i den store Olympiabyen, med Fuglereiret og Vatnkuben som nære grannar. Eg vakna alltid i sjutida om morgonen, men allereie då var det fullt av kinesarar kring dei store idrettsanlegga, dei stod i milelange køar for å koma seg inn og kike på desse nye landemerka. Sjølv heldt eg meg på trygg fråstand frå dei aller største skarane, men måtte innsjå at Kina like fullt heldt auga med deg, same kvar eg så gjekk. Overalt var det vakter, døropnarar, kostarar, og folk som såg ut som dei berre stod der, utan noko å gjera, men med ei alvorsam mine som likevel røpa sanninga, at denne inkjeseiande ståinga faktisk var løna arbeid. Når ein er så frykteleg mange, er det klårt det blir viktig å halde menneska sysselsette.

Sjølvgreidde eg eit kunsttykke, å få desse steinandleta til å le. På veg bort gata skulle eg krysse slikt eit raudt og kvitt band som var batt til nokre skøyre pålar som ei slag vegsperring. Det var mange sperringar der borte, men dei fleste kunne ein med føremon oversjå. I alle fall skulle eg hoppe galant over dette bandet, som var omlag ein halvmeter frå bakken. Eit vindgufs kom, bandet flytte på seg, eg snåva og heile Kina tyktest flire. Ikkje berre den store skokken av barnehageungar som passerte, men også vakta med uniform og maskingevær. Min stoltaste augneblink.
Vel, når det er sagt, finst det kanskje fleire som flirar. På restaurantane, når ein sit der og fiklar med pinnane og ikkje veit kva alle fata er til, alle skålene og skeiene og diverse dingeldangel dei bringer ein, då ler dei av utlendingane. Men oftast er dei veldig hyggelege. Ein kveld skulle eg og ein annan kar frå reisefylgjet mitt, som faktisk studerer kinesisk, freista finne eit nordkoreansk kunststudio på einkvan kant av byen. Vi hadde adressa, og sjåføren greidde faktisk køyre oss fram. Men der vart det opplyst at staden var flytt. Dei teikna eit kart og sa det var like nærleiken, så vi byrja gå.

Heilt vasstett kan kartet ikkje ha vore, for vi fann ingenting. Kameraten min spurde kinesarane som best han kunne, og alle var overlag hjelpsame. Ja, så hjelpsame var dei, at om dei ikkje ana kva vi eigentleg snakka om, så peika dei og huserte likevel. Kvar einaste kinesar hadde ein eigen teori om vegen, så etter å ha gått i ring i fleire timar, fann vi det klokast å avslutte jakta.
Vi kom oss iallfall til den store muren, som var eit vakkert skode. Bratt var han òg, og sjølvsagt full av folk. Den himmelske fredsplassen hadde dei stengd då vi kom, og  framfor den forbodne byen var køen så lang at vi spaserte rett forbi. Det var nok å sjå om ein ikkje naudsynlegvis skulle trengje seg inn i alle dei såkalla turistfellene. Kvar kveld var jo for så vidt eit skode i Beijing, dei køyrde på med absurde mengder lyseffektar, dunkande bass og vakre kvinner i dørene. Det var nesten litt mykje.

Nei, då var det langt å føretrekkje, tykte eg, då eg ein kveld kom over ein masse pensjonistar som stod i ein mørklagd park og dansa. Musikken var typisk kinesisk, ei noko skjerande røyst, men ei svermarisk og sers melodiøs instrumentering. Endå pensjonistane var ganske stive og knappast dei beste til å danse, meinte eg å ha sett, iallfall éin gong på den lange turen, at eit slag åndeleg harmoni trass alt fanst, midt i dette havet av menneske og smog.