Stoltenberg ber om Israel-gjennomgang innan 20. august
Over ein månad etter at Finansdepartementet vart varsla om investeringane Oljefondet har i omstridde israelske selskap, ber regjeringa om ei forklaring. – Pinleg, seier LO.
Finansminister Jens Stoltenberg (Ap) sa tysdag ettermiddag at han vil be Noregs Bank og Etikkrådet om ein gjennomgang etter avsløringa av investeringane Oljefondet har i omstridde israelske selskap som bidreg til krigføringa på Gaza.
Etikkrådet hadde då allereie vore ute og uttalt at dei kunne ha vurdert investeringane i dei aktuelle selskapa annleis.
Ved 19-tida tysdag kveld kom meldinga om at regjeringa gav banken og rådet vel to veker på seg.
– Noregs Bank og Etikkrådet skal så raskt som mogleg, og seinast innan 20. august, komme tilbake til Finansdepartementet med ein gjennomgang av investeringane og ei vurdering av eventuelle tiltak Noregs Bank meiner er nødvendig, skriv Finansdepartementet.
– Pinleg
– Dette er pinleg openlyst, siger Liv Tørres, leiar for LOs internasjonale arbeid, til VG om Oljefondet og Etikkrådets svikt i å undersøkje forhold rundt selskapa som norske skattepengar blir plasserte i.
LO har i lang tid stått i bresjen for boikott av israelske selskap som bidreg til okkupasjonen av palestinske område.
– Oljefondet må trekkje seg ut av desse investeringane no, siger Tørres.
Tangen visste ingenting
Sjefen i Oljefondet, Nicolai Tangen, opplyste tysdag at investeringane i det israelske selskapet Bet Shemesh Engines var auka til over 2 prosent medan krigen i Gaza har gått føre seg. Han var ikkje klar over aktivitetane og avtalane til selskapet med det militære.
– Nei, fordi dette selskapet har ikkje vore på nokon som helst ekskluderingsliste. Ikkje på FNs liste, ikkje DBO-lista (Don’t Buy Into Occupation), siger han til NTB.
Tangen peika på at Etikkrådet, som skal saumfare investeringane i Oljefondet, ikkje har reagert på plasseringane som er gjennomførte.
Spurde regjeringa i juni
Bet Shemesh Engines lagar flymotorar, noko som ikkje har vore noka sanksjonsliste, men driv også med vedlikehald av motorane til jagarfly og helikopter som Israels militære brukar. Det hadde ikkje Etikkrådet, som overvaker pengeplasseringane til Oljefondet, fått med seg.
– Israel er eit ganske militarisert samfunn og at ein kan finne eit slikt tilfelle vil ikkje vere spesielt, siger faggivar råd Aslak Skancke i Etikkrådet til NTB.
Allereie i slutten av juni stilte FriFagbevegelse Finansdepartementet spørsmål om investeringane Oljefondet hadde i selskap som bidrog til Israels krigføring mot palestinarane. I svaret då viste departementet til Etikkrådets gjennomgang i fjor, der det ikkje var funne selskap som hadde levert våpen til israels militære.
Måndag skreiv Aftenposten at Bet Shemesh Engines ikkje berre produserte flymotorar, men også dreiv vedlikehald av IDFs fly.
Peikar på Noregs Bank
Statsminister Jonas Gahr Støre (Ap) sa han vart «uroleg» over opplysningane då han vart konfrontert med dei.
– Eg blir veldig uroleg når eg ser det. Eg har bede finansministeren ta kontakt med Noregs Bank for å finne ut kva situasjonen er og korleis selskapet blir behandla, sa han.
Då finansminister Jens Stoltenberg møtte pressa ut på ettermiddagen understreka han fleire gonger at det er Noregs Bank som er ansvarlege for å følgje dei etiske retningslinjene som Finansdepartementet vedtek.
– Det er Noregs Bank og pensjonsfondet som har ansvaret for iverksetjinga og gjennomføringa basert på det overordna, siger Stoltenberg.
Krev svar
Opposisjonen reagerer på at norske offentlege midlar er brukt til investeringar. Raudt-leiar Marie Sneve Martinussen krev ekstraordinært møte i Stortinget der regjeringa må gjere greie for saka. Også Høgre ber om ei forklaring frå regjeringa.
Venstre-leiar Guri Melby kravde tysdag at regjeringa trekkjer fondet ut av alle israelske selskap.
– Venstre meiner Noreg no må trekkje Oljefondet heilt ut av alle investeringar i Israelske selskap, for å unngå at vi stadig kjem i situasjonar som denne knytte til problematiske enkeltselskap, siger Melby.
