Vekas viktigaste: Oljepengar, bistandskutt og luksusgåve

Sju prosent mindre bistand i 2024

Etter fleire år med vekst, var det i 2024 ein nedgang i internasjonal bistand på 7,1 prosent, opplyser Norad. Landa som hadde dei største kutta var Tyskland, USA, Storbritannia og Japan. Desse landa står til saman for over 60 prosent av bistanden frå medlemslanda i OECD sin utviklingskomité.

Også norsk bistand gjekk ned i fjor, viser Noregs offisielle bistandsstatistikk. Noreg gav 55,7 milliardar kroner i bistand. Det er 2,9 milliardar mindre enn året før. Mindre av bistanden gjekk til dei fattigaste landa. Samstundes var Noreg den største givaren om ein reknar kor mykje ein gav av bruttonasjonalinntekta.

Norad ventar at nivået på internasjonal bistand vil falle med mellom 12 og 25 prosent i 2025. Det er usikkerheit knytt til omfanget av USAs bistandskutt etter at Donald Trump kom til makta.

Fleire norske organisasjonar reagerer på at Noreg har kutta i bistanden i revidert nasjonalbudsjett, som vart lagt fram denne veka.

Militærregimet oppløyser politiske parti i Mali

Militærjuntaen i Mali har løyst opp alle politiske parti i landet med ein presidentordre, ifølgje BBC. Militæret tok kontroll i landet etter fleire kupp i 2020 og 2021. Opphaveleg lova juntaen å gjennomføre val i februar 2022, men førre månad tilrådde regimet at militærleiaren Assimi Goïta skulle halde fram som leiar til 2030.

Opposisjonen har kritisert dette og førre veke vart det demonstrert for å halde demokratiske val. Då vart to opposisjonsleiarar bortført av væpna menn som sa dei var politi.

Presidentordren om at politiske møte, organisasjonar og aktivitet var oppløyst vart tysdag lesen opp på den statlege tv-kanalen.

Mali er ein del av Sahel-regionen, der det har blitt gjennomført fleire kupp dei siste åra. Regimet har vore spesielt opptekne av å alliere seg med kuppleiarar i Burkina Faso og Niger, og at regionen ser meir til Russland, og blir mindre avhengig av den tidlegare kolonimakta Frankrike.

Forvirring rundt Ukraina-samtalar

Verdsleiarar var torsdag samla i Tyrkia for fredsforhandlingar mellom Ukraina og Russland.

Etter eit forslag om våpenkvile frå «koalisjonen av villige land», føreslo Vladimir Putin direkte samtalar mellom Russland og Ukraina i Istanbul torsdag. Zelenskyj sa han ville møte Putin personleg.

Torsdag morgon vart det klart at Putin ikkje møter sjølv i Tyrkia, men sender ein delegasjon på lågare nivå.

– Det viser at Putins påstand om at han ønsker fred raskt, ikkje er veldig truverdig, seier utanriksminister Espen Barth Eide (Ap), som meiner Putin tapar litt ansikt.

Samtalane mellom Russland og Ukraina er venta å starte fredag føremiddag, skriv Reuters. Det vil vere den første direkte samtalen mellom partane sidan mars 2022.

Lyspunkt: Fleire kreftformer går ned

Kreftførekomsten i Noreg heldt seg stabil i 2024, med 38 811 nye tilfelle, skriv NTB. Ifølgje Kreftregisteret hadde lungekreft, livmorhalskreft og prostatakreft størst tilbakegang i fjor.

Førekomsten av alle dei store kreftformene, med unntak av hudkreft, har gått ned blant menn det siste tiåret. Det har vore størst nedgang for lungekreft og prostatakreft, begge med ein reduksjon på 10 prosent.

Den største nedgangen ser ein i førekomsten av livmorhalskreft hos kvinner, som var historisk låg i 2024 med 269 tilfelle.