Irans sitjande president er daud etter ein helikopterstyrt, India kokar og ICC vil fengsla leiarar for Israel og Hamas. Her er nokre av vekas viktigaste saker.
Irans sitjande president er daud etter ein helikopterstyrt, India kokar og ICC vil fengsla leiarar for Israel og Hamas. Her er nokre av vekas viktigaste saker.
Andrea Rygg Nøttveit
Publisert
Søndag døydde Irans ultrakonservative president Ebrahim Raisi (63) i ein helikopterkræsj nordvest i landet.
Landets utanriksminister Hossein Amir-Abdollahian og andre høgtståande personar døydde òg i styrten, melder CNN.
Måndag vart landets visepresident Mohammad Mokhber godkjent som fungerande president av Irans øvste leiar Ayatollah Ali Khamenei.
Ifølgje landets lover må eit nytt val haldast innan 50 dagar.
Måndag annonserte landets statlege nyheitskanal IRNA at presidentvalet vil finna stad fredag 28. juni. Kandidatane kan registrera seg i perioden 30. mai til 3. juni og valkampen vil vara frå 12. juni til 27. juni.
Raisi vart valt til president i Iran i 2021 og var sett på som ein potensiell etterfølgjar til Ayatollah Ali Khamenei (85).
Aktor i den internasjonale straffedomstolen i Haag (ICC) bad måndag om å få ein arrestordre på Israels statsminister Benjamin Netanyahu, forsvarsminister Yoav Gallant og Hamas-leiarane og Yahya Sinwar, Mohammed Diab Ibrahim Al-Masri og Ismail Haniyeh. Arrestordren er framleis ikkje vedteke.
Både Frankrike og Noreg har uttala støtte til domstolen etter aktor bad om arrestasjonane.
Om arrestordren skulle bli vedteke er dei 124 medlemslanda plikta til å utlevera personane. Dette betyr at Noreg og Palestina som medlemsland vil verta omfatta av ein slik arrestordre, medan USA og Israel ikkje er med.
Israel sin nære allierte USA reagerer på si side sterkt på søknaden.
– Uansett kva aktoren måtte antyda, er det ingen likskapar mellom Israel og Hamas, sa Biden måndag ifølgje NRK.
Den amerikanske presidenten uttala at det som skjer på Gaza ikkje er folkemord og uttrykte støtte til landet.
Òg Israels statsminister Benjamin Netanyahu reagerer sterkt.
– Eg avviser med avsky sammenlikninga i Haag mellom demokratiske Israel og massemordarane i Hamas, seier han i eit utsegn gjengive av NRK.
Onsdag kveld kollapsa ei scene over deltakarar og publikum under eit valkamparrangement i den mexicanske byen San Pedro Garza i delstaten Nuevo Leon, ifølgje VG.
Minst ni personar skal vera daude og over 120 skadde etter at scena vart teke av vind.
Hendinga skjedde medan presidentkandidat Jorge Álvarez Máynez stod på scena.
I ei melding på X skriv presidentkandidaten:
– Eg har det bra og er i kommunikasjon med statlege styresmakter for å følgja opp det som har skjedd. Det einaste viktige akkurat no er å ta vare på ofra for ulykka.
Onsdag annonserte statsminister Jonas Gahr Støre og utanriksminister Espen Barth Eide at Noreg vil anerkjenna Palestina som stat den 28. mai.
– Palestinarane har ein grunnleggjande, sjølvstendig rett til ein eigen stat. Både israelarar og palestinarar har rett til å leva i fred i kvar sin stat. Det kan ikkje bli fred i Midtausten utan ei tostatsløysing, sa Støre i ei pressemelding.
Noreg blir då det 144. landet i FN som anerkjenner Palestina som stat. Dette skjer 75 år etter Noreg anerkjende Israel i 1948.
Irland og Spania meldte òg at dei anerkjenner Palestina.
Israel svara med å kalla tilbake diplomatane i Noreg og Irland. Utanriksministeren i Israel, Israel Katz, meiner dette sender signal om at «terrorisme lønner seg.»
På måndag var temperaturen i Delhi i India 47,4 grader. Myndigheitene bestemte difor å stenga skulane og gje barna tidleg sommarferie, skriv The Guardian. Skular andre stader i India, som i Haryana, Madhya Pradesh, Punjab og Rajasthan, blei også stengde.
Indiske meteorologar melder om «alvorleg hetebølge» denne veka. På grunn av klimaendringane kjem hetebølgjer i India oftare, dei er lengre og meir intense, skriv Framtida Junior.
Onsdag arrangerte PST (Politiets tryggingsteneste) ein pressekonferanse. Saman med Etterretningstenesta har dei sett på faren for sabotasje i Noreg.
Dei har funne ein auka sabotasjetrussel mot norske våpenprodusentar som leverer til Ukraina. Blant desse er bedriftene Nammo, Kongsberg Gruppen og Chemring Nobel, ifølgje NRK.
– Me meiner at Russland no ser seg tent med å gjennomføra sabotasje i europeiske land, for å svekka den ukrainske forsvarsevna, sa kontraetterretningssjef, Inger Haugland i PST under ein pressekonferanse onsdag ettermiddag.
Kommunikasjonssjef i Nammo, Thorstein Korsvold, seier til NRK at dei har skjerpa tryggleiken.
– Me har opplevd truslar og hendingar som gjer at me er ekstra på vakt, og me vil oppmoda publikum til å ta kontakt med politiet om ein skulle sjå eller oppleva noko mistenkeleg, sa han.
Løveparet Kira og Mufasa fekk natt til laurdag fire løveungar. Tre av desse overlevde.
Fødselen er viktig fordi løvene er ein del av eit internasjonalt bevaringsprogram i dyreparkorganisasjonen EAZA (European Association of Zoos and Aquaria). Programmet har som mål å halda ein sunn bestand med løver i dyreparkar, som ein reserve for framtida.