Unge Beirut om si første jul i Noreg: «For første gong på veldig lenge følte vi oss trygge og velkomne»

Det var ikkje meir enn tre månadar sidan vi kom til Noreg, og allereie sakna eg heimlandet meir enn nokon gong. Ikkje fordi det var tryggare eller ein betre stad å leve, tvert imot.

Eg sakna å sjå nokon som ikkje var framande for meg. Nokon som snakka same språk som meg, som kunne klage til mamma om kor dårleg råd dei hadde, kor korrupt staten vår var eller kor mykje pengar mennene deira sløste på gambling og alkohol.

Eg sakna stemmene til vennane mine i klasserommet, sjølv om alt dei pleidde å snakke om var kva nytt Sega- eller Super Nintendo-spel dei hadde fått av foreldrene, noko eg sjølvsagt aldri kunne snakke om. Vi hadde aldri råd, men det var likevel heime.

Mamma sa alltid, ver takksam for alt du har, Elias, for hugs vennane dine som framleis er der nede med ingenting.

Men akkurat i det augeblikket så følte eg ikkje for å vere takksam.

Eg sakna å sjå nokon som ikkje var framande for meg

Vi hadde rømt frå krig og fattigdom for eit betre liv. Men det kjendest ikkje så mykje betre. Alt var så kaldt, bokstaveleg alt iskaldt.

Eg vakna opp før mamma ein kald vintermorgon og klatra ned køyesenga for å kike ut av vindauget som eg alltid gjorde då eg vakna. Vi budde på eit rom saman på asylmottaket i Birkelid, Kristiansand, og delte kjøken og bad med dei andre som budde i bygget. Eg hata at vi måtte dele bad med dei andre der.

Eg gløymer aldri då dei andre barna som budde der hadde klistra tyggis overalt i dusjen, på dusjhovudet og vasken. Ingen gjorde noko med det heller, så eg følte alltid eg dusja med vatn og tyggis på kroppen.

Då eg tok opp persienna, så trudde eg at eg drøymde. Heile bakken var kvit og fylt med snø. Eg hadde aldri sett snø før. Eg sprang ut som om snøen var pengar, hoppa ut i Pokémon-pysjamasen min og byrja å lage snøenglar, fordi det hadde eg sett nokon gjere på tv før. Den vart ikkje like fin, men eg var veldig fornøgd likevel.

Det nærma seg jul no, vêret var kaldare enn nokon gong, snøen dekka kvar centimeter av asfalten så langt auge kunne sjå og det store saknet var framleis der. 

Eg hadde enno ikkje fått meg nokon vennar, dei fleste berre lo då eg prøvde å snakke til dei uansett, fordi eg enno snakka gebrokkent.

Bortsett frå ei jente, ho heitte Lena. Ho pleidde alltid gje meg ein klem og seie ting som eg kunne føle var oppmuntrande, sjølv om eg ikkje heilt forstod det.

Ho såg aldri på meg med dei dømmande auga som dei andre pleidde, eit sånt blikk som får deg til å føle deg mindreverdig og ubetydeleg. Ho hadde alltid auge fylt med varme og medkjensle. Ho forstod.

Ein dag på veg heim frå skulen stod mamma og snakka med ei hyggeleg dame som heitte Marit. Ho hadde dei same varme auga som Lena hadde, og det første ho gjorde då ho sa hei til meg, var å gje meg ein klem. Det viste seg å vere mammaen til Lena. Ho hadde vorte kjend med mamma via sosialkontoret på asylmottaket, og det føltest som at dei forstod kvarandre på lik måte som Lena og meg.

Mamma såg på meg, veldig glad, og fortalde meg at Marit hadde invitert oss heim til dei på julaftan, for å ete, opne pakkar og overnatte der saman med dei. Eg såg på ho og spurde smilande om Lena kom til å vere der.

«Ja,» svara ho. «Lena og lillebroren Stian.»

Eg smilte fornøgd.

Eg gløymer aldri kor glad mamma var den dagen, fordi for første gong på veldig lenge, så følte vi oss trygge og velkomne.

Vi vart henta tidleg på morgonen den 24. av Marit og familien hennar, og køyrde til kyrkja. Vi skulle på gudstenesta først. I kyrkja så vart vi introduserte til mange familiemedlemmar og alle var like hyggelege mot oss. Dei visste vi skulle feire jul saman med deira familie, og behandla oss som vi var ein del av den.

Etter gudstenesta drog vi heim og eg vart fort veldig god venn med lillebroren til Lena, Stian. Vi sat og såg på ei rekkje gamle julefilmar saman som gjekk på tv, og åt litt godteri som vi alle fekk i ei strømpe kvar. Dei fortalde meg at det var ein av tradisjonane deira.

Då det nærma seg kvelden og vi hadde ete ferdig pinnekjøtet som mannen til Mari hadde laga til oss, så var det tid for å opne pakkane.

Eg hugsar enno kor sjokkert eg var, då eg såg alle gåvene under juletreet deira. Det første eg sa til mamma var «Wow! Korleis har dei råd til så mange gåver?».

Mamma pleidde å få veldig lite pengar i veka på den tida, så dei få lille gåvene vi hadde kjøpt til dei føltest endå mindre no.

Reaksjonane deira på gåvene våre var alt anna enn lite, derimot. Dei smilte, gav oss mange klemmar og fortalde kor takksame dei var for at vi i det heile teke hadde kjøpt noko til dei. Det var vi som ikkje heilt visste korleis vi skulle vise kor takksame vi var. Dei hadde aldri behøvd å gjere noko slikt for oss.

Eg fekk meg ein mp3-spelar den kvelden, som eg enno har liggande i skapet. Den gav meg masse glede i fleire år etter det.

Vi var trass alt heilt åleine i eit kaldt land

Mamma pleidde å gråte kvar einaste kveld på asylmottaket, når ho trudde eg hadde sovna. Eg kunne høyre og føle at tårene kom av einsemd, frykt, sakn og ikkje minst smerte. Vi var trass alt heilt åleine i eit kaldt land, langt vekke frå alle vi kjente.

Men den kvelden, då vi skulle legge oss etter ein kveld fylt med latter og glede, så var det ikkje slike tårer lenger. Det var gledestårer som rann ned kinna våre. Vi var ikkje åleine lenger.

Eit vennskap vart danna den kvelden, som knytte eit band som er like sterkt i dag som då. Eg gløymer aldri første jula vår i Noreg.

Det var ikkje så kaldt lenger, likevel.

Les også om det alternative juleheftet, Tid for jul, som vart sett saman på berre éin månad: – Det har vore viktig at det ikkje berre er snakk om glitter og stas og er veldig koseleg, men å vise fram fleire sider ved kva jul kan vere, fortel Mahmona Khan.

Samir Madad (25) og Solveig Halvorsen (23) er to av bidragsytarane i det nye juleheftet Tid for jul. Dei har begge to opplevd ei annleis jul: Samir Madad var van til russisk jul før han kom til Noreg, og Solveig miste far sin i desember i fjor. Foto: Privat. Kollasj: Framtida.no