– Snakk med oss, ikkje om oss

Altfor ofte gjer majoriteten seg til minoritetsekspertar. Debatten om transpersonar si helse og levekåra deira er ikkje noko unntak. Journalistar, forskarar og vanlege folk uttalar seg skråsikkert om transpersonar som «fenomen» og «trendar». Dette gjeld liva og helsetilboda våre.

Sist i rekka av «ekspertar» var kommentator Ingunn Økland i Aftenposten 3. mai. Ho har fått med seg at det å vere trans ikkje lenger er ei psykisk liding, og presenterer eit tankeeksperiment om at det vil føre til ein så stor aksept at transpersonar ikkje lenger skal få kjønnsbekreftande behandling.

• Les også: Transformatoren

Kjønnsbekreftande behandling livsviktig for mange

Vi som er trans både veit og føler at vi definitivt ikkje lever i ei verd med stor respekt for transpersonar. Vi veit òg at kjønnsbekreftande behandling er livsviktig for mange av oss, og at eit klapp på skuldra og romslegare kjønnsnormer ikkje fjernar dei plagene mange opplever.

Eg har fått helsehjelp, og har levd som mann i 10 av mine 31 leveår. Eg kan leve med alle dei som meiner at eg aldri kan bli ein ekte mann, at eg ikkje skal ha rett på helsehjelp, at eg er psykisk sjuk eller at eg berre burde levd livet mitt som kvinne. Eg toler det, men mange andre toler det ikkje.

Mange tar stor skade av at det offentlege ordskiftet ber preg av feilkjønning, mistru og framstilling av liva våre som eit nytt og problematisk samfunnsfenomen.

• Les også: – Eg vil berre vera ei vanleg dame

Forventar grunnleggande respekt for transpersonar

Økland beskriv ein problematisk og polarisert debatt, og viser til USA, kor «enten støtter man LGBT-bevegelsen, eller man er transfob».

Det er ein hersketeknikk som set meg i ein posisjon der kvart svar frå mi side lett kan kategoriserast som at eg berre er ein sinna transperson. Eg er ein glad transperson, som gjerne tar debatten, men eg må kunne forvente grunnleggande respekt for transpersonar og kjennskap til saksfeltet. Ellers blir det ein samtale prega av synsing og tankeeksperiment.

I ein debatt der alle ser seg kvalifiserte som ekspertar er det ingen som lyttar til dei saken gjeld – oss transpersonar.

I ein debatt der alle ser seg kvalifisert som ekspertar er det ingen som lyttar til dei saken gjeld – oss transpersonar. Vi blir framstilte som om vi ikkje har kunnskap om eiget liv eller relevant fagkunnskap, mens personar utan erfaring og fagkunnskap skal få diskutere liva våre. Det er fornedrande.

De snakkar om oss utan å snakke med oss. Prøv å sjå kva de gjer med liva våre når de konsekvent feilkjønnar oss, stiller spørsmål ved våre behov og våre identitetar, og avfeiar våre erfaringar som emosjonelt føleri.

Om interessa og omsorga for transpersona sine liv og kroppar er så overveldande, vil eg invitere dykk til ein kaffe! Kom og møt oss, heng med oss. Lytt til oss.

Les også: – Eg vil ha eggstokkar og vere mann

Ytringa er omsett til nynorsk med godkjenning frå forfattaren, og stod først på trykk i Aftenposten