Snø

Ta til dømes vêret. Det er så utruleg lite å gjera med det, og likevel har det så mykje å seia for kjenslene våre. Diktarane veit det: I Kjell Askildsens noveller, der noko alltid ulmar under den stilla overflata, er det som regel sumardag og lummert. Det kan, med andre ord, når som helst bli torevêr. Gunnar Staalesens krimhelt Varg Veum bur i Bergen, og det er praktisk, for der regnar det som vi veit nesten alltid, og ingen blir vel myrda, inga opprulling av mystiske, tragiske hendingsforlaup skjer vel nokon gong i solskin.

For tida kjenner eg meg kanskje mest heime i den romanen av Orhan Pamuk som på norsk berre har tittelen Snø, der den stakkars hovudpersonen hamnar i stendig vanskelegare floker i ein nedsnøa tyrkisk fjellby. For medan sola etter seiande skin i dei sørlege delane av landet vårt, dalar snøen uavlateleg der eg bur. Under vekta av all denne snøen er det vel berre rimeleg at livet blir litt tyngre?

Normalt prøver eg å tenkje glade tankar, og har difor alltid rekna januar for den fyrste vårmånaden. Akkurat dét er kanskje i overkant blåøygd, men i det minste såg eg lyst på framtida, då vi i slutten av februar fekk ein lengre mildvêrsperiode her i byen. Eg drog ei gamal hawaiiskjorte fram frå skapet, og sjølv om det regna så sette eg meg på verandaen med ein rosa paraplydrink og tenkte at no, no er marerittet over, det er endeleg vår.

Med patos og tremolo las eg for meg sjølv dei tallause vårdikta i Noregs mangfaldige bokheim, “Vaaren”, “Vårblå himil i mars”, “Vår-von”, “La spille med vår over jorden”, “Vårkveld i Vestre Aker” og så vidare, ja, eg skreiv faktisk sjølv eit lite vårdikt, som eg tileigna den rette, ho eg planla å møte i laupet av akkurat denne våren. Eg tok ein andre rosa drink, pådrog meg ei romantisk lita vårforkjølelse, alt var perfekt.

Men all denne optimismen viste seg å bygd på falske premissar. For etter få dagars ekstase var nemleg våren over, det byrja på nytt å snø, og heilt til no har det halde fram med å snø, snø og snø og snø, mengder liksom altfor store berre for ein einaste himmel. Gjennom glaset framfor skrivebordet er alt eg ser berre snø, og nokre spede rådyr som strevar med balansen der dei vassar gjennom snøkavet.

No kan det sjølvsagt seiast at dette er eit relativt lite problem samanlikna med mykje anna som går føre seg på kloten, men eg trur at evna mi til å bry meg om omverda, om medmenneska mine, også hadde tent på litt godvêr no. Om sola kjem og skin litt, vil ho ikkje berre smelte snøen, ho vil illuminere dei gode sidene i meg, eg vil finne i meg sjølv dei kreftene eg treng for å bry meg om medmenneska mine.

Slik det no er sit eg fordjupa i mitt eige svartsyn, eg er ganske enkelt nedsnøa, fysisk som åndeleg. Kanskje det aldri blir vår, tenkjer eg. Kanskje er Fimbulvinteren omsider komen, tre strake vintrar utan sumar i mellom, og deretter kva? Ragnarok, korkje meir eller mindre. Verdas og min eigen undergang.

Formørka av desse tankane får eg berre sende ei oppmoding sørover, som Olav Nygard når han skriv “Til ein ven på Italia-ferd”: “Å send meg heim ein solgylt svaletanke, / av alle dine tusund berre ein!” Kanskje dét er nok til å smelte all denne snøen som omgjev meg. Men eg stoler ikkje på det, eg har meir tru på Ragnarok.