Ein rosa luftmadrass

Det skrik i lungene. Kva er opp, kva er ned? Auga mistar fokus. Munnen opnar seg, og det strøymer inn vatn. Skarpt, isande vatn. Men i nokre flimrande augneblink ser eg at eg bryt vassflata. Eg karrar meg opp på noko rosa og hostar. Eg vert liggande og tenker at eg er redda. Redda frå mørket og sakprosaen. No ligg eg berre og duvar på ein rosa luftmadrass. Ein rosa luftmadrass av skjønnlitteratur.

No har eg rom. Eg har alt rom i verda. Eg kan velje akkurat kva retning eg vil flyte i, akkurat kor i verda eg skal gå i land. Men det hastar ikkje. Eg lener meg tilbake og betraktar. Nyt. Eg beundrar det endelause blå, ein grenselaus fridom til å lese kva eg vil.

Eg ladar batteria på luftmadrassen min. Djupe andedrag i rein luft gjer meg kreftar til å dukke ned i igjen sakprosaen. Eg kler meg opp, med dykkartank og studieteknikkar, nyfiken til å finne ut kva mysterium som skjuler seg i djupet.

Eg må myse når eg kjem ned i dei djupaste djupa. Først finn eg ikkje fokus, men så opnar verder av vitskap og under seg for meg. Eg gjer oppdagingar ingen har gjort før meg, og blir fortrylla av alt livet framfor meg. Tenk at røynda er så fin.

Men trykket mot øyra vert uuthaldeleg. All informasjon rører seg saman til tjukk graut. Det vert umogleg å sjå, grauten pakkar seg om meg. Oksygenet i dykkartanken kan ikkje måle seg med rein luft i frisk sjøsprøyt. Eg slit meg laus frå grauten og skimtar noko rosa langt der oppe. Snart fri igjen.

Atom og foton kunne aldri fortalt meg om skrekken i krig

Vel oppe hiv eg dukkarutstyret på sjøen. Det søkk fort. Eg skal ikkje ned der igjen på ei god stund. Eg kjenner sjøsprøyten som kitlar meg under føtene. Kanskje har han restar av bekkevatn frå Himalaya eller sump frå Sør-Amerika. Sjøsprøyten har med seg ein jamn straum av framande livssyn og idear. Eg tar følgje med straumen til fjerne strender. Til natur eg aldri før ville førestilt meg, og til folk eg aldri ville forstått.

Eg ligg trygt på luftmadrassen uansett vêr. I flau vind nyt eg at livet går sakte, alt eg les tar eg meg tid til å fordøye. I stiv kuling er bølgedalane djupe, konfliktane står i kø. Når det er torevêr på ferde og eg kuttar lufta med kniv, trenger eg inn i mørke tankar, inn der den indre spenninga trykkar på for fullt. Same kor stygt vêret er rundt meg, har eg aldri problem med å halde meg på luftmadrassen. Lett og enkel, men likevel så sterk at han ber meg kor hen eg vil. Han er trufast, den rosa luftmadrassen.

Nokon vil seie at dikting gir falske bilde av røynda. Kanskje seier dei at lyrikk, frampeik eller spenningskurve tar fokuset bort frå tema. Men der eg ligg og flyt rundt på den rosa luftmadrassen min, tenker eg at diktinga gjer det mogleg å forstå seg på andre. Atom og foton kunne aldri fortalt meg om skrekken i krig, om urettferdigheita med menneskesmugling eller om lengselen etter ein nærare familie. Skjønnlitteraturen slepp meg inn i samfunn og kulturar, til familiar og menneske. Han let meg forstå verda, ikkje berre kjenne til ho.

• Intervju: Dei vann skrivekonkurranse om kva skjønnlitteraturen kan gi oss

• Få også med deg den andre vinnarteksten i konkurransen: For meg har skjønnlitteraturen vore som ein tredje forelder