«No er det «generasjon utlendingar ut!» som har teke plass»

Rett før Verdsdagen for flyktningar vart det kjent at vi endå ein gong har brote ein dyster rekord. 117 millionar menneske er no på flukt globalt.

Samtidig som behovet for å ta imot flyktningar er større enn nokosinne, ser vi at innvandringsfiendtlege krefter er på frammarsj over heile Europa. No trengst det mobilisering blant alle oss som ønskjer ei trygg framtid for flyktningane i verda.

Dystre utsikter

Krig, fattigdom og autoritære statar er alle årsaker til at menneske må leggje ut på flukt.

I tillegg står vi overfor store klimaendringar. Ifølgje The Institute for Economics and Peace (IEP), kan klimaendringane bidra til at over éin milliard menneske blir ein del av den dystre statistikken mot 2050.

Stadig blir det fleire som må flykte frå heimane sine. Her heime blir vi stadig meir tilbakehaldande i møte med dei som kjem til Europas portar. Menneske som burde vorte møtt med solidaritet møter piggtrådgjerde og vasskanonar.

Færre kvoteflyktningar

Det skal seiast at Noreg og Europa verkeleg har stilt opp for ukrainarane som har måtte flykte frå den brutale krigen i eige heimland.

Men samtidig tek Noreg imot færre flyktningar som kjem frå land utanfor Europa; kvoteflyktningane. Frå 2020 til 2022 vart det vedteke å ta imot 3000, året etter 2000, og i 2024 berre 1000 – det sjølv om FNs høgkommissær for flyktningar har bede Noreg ta vår del av ansvaret og ta imot 5000 i året.

Det står ikkje betre til i nabolaget vårt. Mot aust, har sakene om dårlege forhold og vald på grensa mellom Belarus og Polen dekt framsider og teke spalteplass i lang tid. I tillegg til å bli utsett for vald, har mange flyktningar vore regelrett stranda i ingenmannsland utan tilgang på nok vatn, mat og medisinsk hjelp.

I Danmark vedtok Folketinget i 2021 ei eiga lov som gjer det mogleg å sende asylsøkjarar til leirar i andre land medan dei ventar på å få asylsøknaden sin behandla. Storbritannia kom hakk i hæl, og berre veker etter å ha vedteke ei liknande lov, deporterte dei dei første asylsøkjarane sine til Rwanda – 6400 kilometer unna. Både Europarådet og FN har protestert etter at lova vart vedteken.

«Den nye lova markerer eit ytterlegare steg bort frå Storbritannias lange tradisjon for å gi ein tilfluktsstad til dei som treng det, og er i strid med Flyktningkonvensjonen», uttala Filippo Grandi, FNs høgkommissær for flyktningar.

Gravplassen i Middelhavet

Lenger sør ved Middelhavet – som sidan 2014 har vorte ein gravplass for meir enn 23 500 migrantar – kunne vi seinast denne veka lese følgjande overskrift «Gresk kystvakt kasta migrantar over bord i døden, seier vitne».

Sjølv om kystvakta nektar for skuldingane om å ha gjort seg skuldig i ulovlege handlingar, er den britiske kringkastaren BBCs etterforsking med på å gjere tydeleg utviklinga i «Festning Europa». Eit Europa der vi stadig bruker meir pengar på dronar, overvakingskamera og grensekontroll for å spore og kontrollere flyktningar og migrantar gjennom Frontex, EUs grense- og kystvaktbyrå.

Dette er ikkje ein naturkatastrofe, dette er vilja europeisk politikk som Noreg er ein del av gjennom Frontex-samarbeidet.

Ytre høgre veks i Europa

Det ytre høgre tek også stadig meir plass i Europa, dette kom tydeleg fram ved EU-valet tidlegare i juni. For sjølv om partia i sentrum heldt fleirtalet, hadde ytre høgre all grunn til å klappe for seg sjølv då valresultatet vart klart: med stor vekst og siger i fleire land til fleire parti mildt sagt kritiske til migrantar og flyktningar.

Klimapartia var dei klare taparane.

Ein god hjelpar var dei unge veljarane, som i valet 2019 stemde grønt med overveldande fleirtal no har flytta seg over til høgresida.

Generasjon Greta Thunberg ut, no er det «Europe’s ‘foreigners out!’ generation» – «generasjon utlendingar ut!» som har teke plass.

Analysane er mange, forklaringane endå fleire: i tillegg til å representere endring fører også ytre høgre ein meir innvandrarkritisk politikk.

Rådgjevar i Civita, Skjalg Stokke Hougen, skriv mellom anna at dei unge i Tyskland har vorte meir innvandrarkritiske. «Og ikkje minst er mange unge tyskarar opptekne av at det må vere mogleg å vere stolt av å vere tysk, ikkje berre når det tyske fotballandslaget speler kampar», skreiv Hougen i Aftenposten.

Også her i Noreg stig Framstegspartiet fram. Same parti som i oktober i fjor bad Stortinget om å ikkje ta imot éin einaste kvoteflyktning så lenge det er krig i Ukraina.

Motlaus, men ikkje makteslaus

Det er lett å kjenne seg motlaus, då det ikkje finst noko enkel løysing på utfordringane med politiske ytterpolar, framandfrykt, krig, konflikt og klimakrise.

Men vi er langt frå makteslause her i Noreg, og engasjementet kan ein sjå kvar einaste dag; i teltleirane ved universitet og protestane framfor Stortinget der ungdom kjempar saka til palestinarane, i fakkeltoga mot diskriminering i kommunane som berre vil busetje flyktningar som kjem frå enkelte land og korleis fleire hundre ungdommar frå heile landet sette liva sine på vent for å aksjonere mot brotet til styresmaktene på urfolksrettane under Fosen-aksjonen.

Men det krevst framleis handling. For å stoppe høgrebølgja og populismen må vi aktivt halde fram med å kjempe for dei endringane vi sjølv ønskjer i samfunnet.

Ein god start er å engasjere deg. Meld deg inn i organisasjonar som taler for dei sakene du brenn for og den politikken du ønskjer. Meld deg inn i Norsk Folkehjelp Solidaritetsungdom og kjemp saman med oss mot populisme og framandfrykt og for ein meir solidarisk og rettferdig flyktningpolitikk.