Vekas viktigaste: 6,9 millionar fordrivne i Kongo, flyktningleir bomba i Gaza og Høgsterett om Acer

Høgsterett: Deltaking i Acer er ikkje ulovleg

Denne veka konkluderte Høgsterett at det ikkje er ulovleg for Noreg å delta i Acer. Acer, eller Byrået for samarbeid mellom energireguleringsstyresmakter, er eit EU-byrå. Dei koordinerer energisamarbeidet i EU, tolkar retningslinjer og lagar reglar for kraftmarknaden til dei som er med i samarbeidet.

Nei til EU har gått til sak mot staten for å ha gått med på ei energipakke med EU i 2018. Dei meiner det strid mot Grunnlova å overføre myndigheit over energimarknaden i Noreg til eit organ utanfor landet, og at Acer kan indirekte påverke straumprisane i her. Høgsterett har konkludert med at Acer si makt er lite inngripande, og ikkje strid mot Grunnlova.

Statsminister Jonas Gahr Støre har denne veka også avvist krav om å melde Noreg ut av Acer, og understrekar at Noreg held fram med energisamarbeidet gjennom EØS-avtala.

Israel bomba flyktningleir med palestinarar

Det israelske militæret (IDF) stadfesta at dei bomba flyktningleiren Jabalia på Gazastripa tysdag. Minst 50 personar vart drepne og 150 såra i åtaket. Ifølgje IDF var målet ein kommandant, Ibrahim Briari, frå Hamas som skal ha vore involvert i åtaket 7. oktober. Briari skal ha døydd i åtaket.

IDF seier også at ei gruppe leia av Briari skal ha teke kontroll over sivile bygg i flyktningleiren. Denne påstanden er ikkje stadfesta av andre.

Denne veka var også fyrste gong sidan 7. oktober at nokon fekk reise ut frå Gaza og inn i Egypt. Nabolandet opna Rafah-grensa for visse utanlandske statsborgarar i Gaza. Norske borgarar har førebels ikkje vore inkludert blant desse.

Konflikten har også konsekvensar utanfor Israel og Palestina. Det har vore ein auke i antisemittisme, eller jødehat, rundt om i verda. I Noreg har politiet i Oslo bedt om fleire tilsette frå andre politidistrikt for å styrke tryggleiken rundt jødiske og palestinske møteplassar, i tillegg til arbeidet dei gjer medan Nordisk Råd møtest i hovudstaden og førebuingane til fredsprisutdelinga i desember.

Facebook og Instagram tek betalt for å ikkje spore europearar

Frå 1. november tilbyr Meta, selskapet bak Instagram og Facebook, ei ny teneste som brukarar kan abonnere på. Personar som bur i EU, EØS og Sveits kan betale mellom 10 og 13 euro i månaden for å bruke dei sosiale media deira utan at aktiviteten deira blir spora.

Datatilsynet er kritiske til denne ordninga. Dei meiner plattformene har blitt selt inn som gratis i fleire år, og at fleire er avhengige av dei for å vere sosiale eller drive næringsverksemd.

– No får du plutseleg valet mellom å betale eit gebyr du kanskje ikkje har råd til eller å seie frå deg personvernet ditt. Det framstår som utpressing, seier seksjonssjef hjå Datatilsynet, Tobias Judin, til Tek.no.

I tillegg til 10 euro i månaden, må ein frå 1. mars 2024 betale 6 euro ekstra for kvar tilleggskonto.

✨Lyspunkt✨: KI nesten dobbelt så god på å diagnostisere kreft

Forskarar i Storbritannia meiner kunstig intelligens kan diagnostisere kreft nesten dobbelt så godt som biopsi. Biopsi er ein medisinsk prosedyre der ein lege tek ut celleprøver for å sjekke om ein person har kreft, og det eventuelle omfanget av sjukdommen.

Ved å bruke KI håpar forskarane at det blir lettare å finne ut kva pasientar som har meir aggressive kreftformer. Det kan bidra til at dei får tidlegare behandling, og dermed betre utfall.

Studien legg til grunn resultatet frå 89 pasientar frå Europa og USA. KI-programmet tok utgangspunkt i røntgenbilete frå 170 kreftpasientar for å kunne sette diagnose på desse pasientane.