Fleire kjøper breiare HPV-vaksine
Meir enn 40.000 vaksinedosar av Gardasil 9 er selde i år, meir enn i heile 2024. No kjem ny tilråding om bruk av HPV-vaksine i barnevaksinasjonsprogrammet.
I Noreg blir per i dag Cervarix tilbydd som beskyttar mot dei to vanlegaste HPV-variantane som bidreg til kreft, medan ein sjølv eventuelt må betale for den dyrare vaksinen Gardasil 9, som beskyttar mot sju høgrisiko HPV-typar, pluss mot to HPV-typar som forårsakar kjønnsvorter. Mange vel no å punge ut for den sistnemnde.
– Det har vore ein markert og ganske stor auke dei siste åra, stadfestar Jostein Soldal i Apotekforeningen til NTB.
I 2020 selde apoteka vel 18.000 pakningar med Gardasil 9, i fjor var talet auka til over 38.000. Per 20 oktober er det selt nær 41.000 pakningar.
Cervarix er såkalla 2-valent, medan Gardasil er 9-valent, basert på talet på HPV-variantar dei gir vern mot.
Fakta om HPV og vaksinasjon
- Lavrisiko HPV-infeksjon kan føre til vorter og kjønnsvorter.
- Høgrisiko HPV-infeksjon kan via celleforandringar bidra til kreft hos kvinner og menn.
- Livmorhalskreft er den vanlegaste. I Noreg er det årleg rundt 300 diagnosar og rundt 80 kvinner som døyr av denne sjukdommen. Årleg blir over 6000 norske kvinner opererte for alvorlege forstadium til livmorhalskreft.
- HPV-infeksjon blir også knytt til kreft i skjede og ytre kjønnsorgan (vulva/vagina og penis), og dessutan endetarm og svelg. Noreg registrerer årleg om lag 200 tilfelle med slik HPV-relatert kreft, halvparten hos menn.
- HPV-vaksine vart innført i barnevaksinasjonsprogrammet for jenter på 7. klassetrinn i 2009. Frå hausten 2018 fekk også gutar på 7. trinn same tilbod.
- Per no blir vaksinen Cervarix tilbydd, som vernar mot dei to vanlegaste HPV-variantane som bidreg til kreft.
- Ei rekke land tilbyr den dyrare vaksinen Gardasil 9 som vernar mot sju høgrisiko HPV-typar, pluss mot to HPV-typar som forårsakar kjønnsvorter.
(Kjelder: Folkehelseinstituttet og Vaksinasjonshåndboka )
Revurderer valet no
Denne veka er nye vurderingar venta rundt Noregs vaksineval.
– Departementet har bede Direktoratet for medisinske produkt (DMP) om å vurdere om tilrådinga for HPV-vaksine bør endrast. Svarfrist er 1. november, skriv Helse- og omsorgsdepartementet (HOD) i ein e-post til NTB.
DMP utdjupar oppdraget, som dei gjennomfører saman med Folkehelseinstituttet (FHI).
– Etatane skal vurdere langsiktige verknader og samfunnsøkonomisk nytte av programmet, under dette verknader med konsekvensar for livmorhalsprogrammet, og verknader av å førebyggje kjønnsvorter, uttaler overlege Sara Viksmoen Watle i DMP.
Nederland har snudd
Fagmiljø, Kreftforeningen og ei rekke politikarar reagerte då Noreg i januar vedtok å halde fram med HPV-vaksinen Cervarix. Grunngivinga var då at dei to leverandørane i anbodskonkurransen, Gardasil 9 og Cervarix, vart vurderte til å gi like godt vern mot HPV-relatert kreft og forstadium til kreft. Cervarix vann anbodet, og den store prisforskjellen vart avgjerande for resultatet.
Dei fleste land i Europa har valt Gardasil 9, medan Nederland, Finland og Noreg held på Cervarix. I oktober kom likevel ny tilråding om vaksinasjonen frå det nasjonale helserådet i Nederland.
– For å forbetre effektiviteten til programmet ytterlegare, tilrår rådet å vaksinere med 9-valentvaksinen frå no av, lydde konklusjonen frå helserådet i Nederland.
Ventar endring
Overlege Sveinung Sørbye ved Klinisk patologi ved Universitetssjukehuset Nord-Noreg (UNN) synest det er merkeleg om Noreg ikkje vil endre tilrådinga.
– Nederlandske styresmakter tilrår 9-valent nettopp fordi han gir like god 16/18-vern som 2-valent, men større samla helsegevinst via ekstra typar og kjønnsvorter, seier han til NTB.
– Det einaste argumentet for at Noreg skal halde fram med 2-valent er innkjøpspris – ikkje vern eller nytte, påpeikar han.
Det finst over 230 typar humant papillomavirus (HPV), der rundt 40 smittar ved seksuell kontakt. HPV-infeksjon er den vanlegaste seksuelt overførbare infeksjonen både hos kvinner og menn.
