Stoltenberg forsvarer forsøk med «skattelotteri» for unge
Trass kraftig kritikk frå opposisjonen, held finansminister Jens Stoltenberg (Ap) fast på forsøket med skattefrådrag for 100 000 tilfeldig utvalde unge.
– Vi skal no høyre eit forslag til korleis vi skal forme ut eit forskingsprosjekt. Det kan godt hende vi skal justere litt på dei satsane og teste ei anna utforming, det er derfor vi har ei høyring, uttalte Stoltenberg til VG om forsøket med eit eige skattefrådrag for 100 000 unge mellom 20 og 35 år, som regjeringa offentleggjorde tysdag.
– Men når vi forhåpentleg til slutt kjem fram til at vi lagar eit forskingsprosjekt, så vil det gi oss veldig god kunnskap til om dette er noko vi skal gjere for alle, eller om vi skal droppe heile prosjektet.
Vil at arbeid skal lønne seg
Eit forsøk kan gi grunnlag for å ta stilling til om det bør bli ei permanent ordning med eit arbeidsfrådrag for alle unge med arbeidsinntekt, meiner regjeringa.
Bakgrunnen for testen er at regjeringa vil ha fleire i arbeid og færre på trygd. Ein aukande del unge får arbeidsavklaringspengar eller uføretrygd. Samtidig får mange lite igjen økonomisk for å gå frå trygd til arbeid.
Det er derfor nødvendig å innhente kunnskap ved å prøve ut nye tiltak, meiner Stoltenberg.
– Eit forsøk med arbeidsfrådrag kan lære oss korleis skattesystemet kan supplere andre tiltak for å bidra til å få fleire i jobb, seier han.
Trudde det var spøk
Forslaget, som kan gi ein skattelette på 27 500 kroner for dei som blir trekte ut, får ei kjølig mottaking frå opposisjonen.
– Det er heilt utruleg at Ap ønskjer eit skattelotteri der det skal vere heilt tilfeldig kven som skal få skattelette. Eg trudde det var 1. april, men det er visst ingen spøk, seier Sylvi Listhaug (Frp) til VG.
Formålet med forsøksordninga er å bidra til ein meir kunnskapsbasert politikk for å få fleire i arbeid, ifølgje regjeringa.
Blodig urettferdig
Forslaget om forsøksordninga er sendt på høyring med svarfrist 1. august. Dersom regjeringa går vidare med prosjektet, vil gruppa med utvalde følgjast i tre til fem år.
– Det er ikkje nokon som nødvendigvis får det verre, men det er nokon som får det betre. Vi i Venstre er for eit jobbskattefrådrag for unge, men det skal gjelde alle, ikkje berre dei 100 000 mellom 20 og 35 som har flaks i Jens Stoltenbergs skattelotteri, seier fungerande finanspolitisk talsperson Ane Breivik i Venstre til NRK.
– Tenk på kjensla til alle dei som ikkje vinn, som ikkje får 27 500 i skattelette. Det er blodig urettferdig. Dei burde heller gitt skattelette til alle, seier Listhaug til VG.
Auka kjøpekraft
Ifølgje regjeringa vil forsøket også bidra til auka kjøpekraft for dei som blir trekte ut til gruppa.
Finansdepartementet har greidd ut forsøksordninga i samarbeid med forskarar ved Frischsenteret og Norwegian Fiscal Studies ved Universitetet i Oslo. Slike forsøk med tilfeldig utval av deltakarar er ikkje tidlegare gjorde på skatteområdet.
Utgreiinga viser at eit slikt forsøk kan gi viktig kunnskap om korleis eit frådrag, og økonomiske insentiv generelt, påverkar arbeidstilbod og sysselsetjing.
– Nok tull
– Kvifor er det berre åtte tilfeldige prosent av unge som fortener lågare skatt og betre råd? No får det vere nok tull, seier Høgre-leiar Erna Solberg til VG.
Freddy André Øvstegård i SV meiner at Arbeidarpartiet tek ein skarp og usosial U-sving og meiner det er høgrepolitikk.
– Det er ingen bevis for at dette er eit tiltak som vil hjelpe på sysselsetjinga og arbeidstilbodet, og det er derfor ei dårleg prioritering av pengebruk. Direkte pengebruk på tiltaksplassar og offentlege investeringar ville vore mykje meir målretta, meiner Øvstegård, som er leiar av arbeids- og sosialkomiteen på Stortinget.
NHO derimot ønskjer forslaget velkommen.
– Vi er positive til initiativet og vil no bruke tid til å gå gjennom forslaget i detalj. Det er bra at dette blir lagt opp som ei prøveordning som skal evaluerast – vi treng tiltak som er treffsikre og får fleire i jobb, seier direktør for arbeidsliv i NHO, Nina Melsom.
