Vekas viktigaste: Atomvåpen, BPA-streik og kritikk av Ap-bok
Kollasj av Framtida. Foto: Fagforbundet, Ole Berg-Rusten / NTB, AP Photo/Hassan Ammar
Få med deg nokre av dei viktigaste nyheitene frå veka som gjekk.
Åshild Slåen
Publisert
Putin vil ha nye reglar for atomvåpen
Onsdag kom Russland med ei åtvaring om kor villige dei er til å bruke atomvåpen. President Vladimir Putin sa under eit møte i landets tryggingsråd at dei har rett til å bruke atomvåpen om nokon går til åtak mot dei.
Han vil justere reglane Russland har i dag for å bruke atomvåpen slik at eit land som går til åtak på Russland, og som er støtta av eit land med atomvåpen, blir rekna som eit felles åtak mot Russland.
Det vil opne for at Russland kan bruke atomvåpen på eit land som går til åtak mot dei, trass i at dei ikkje har atomvåpen.
Dette kan spesielt påverke korleis Russland går fram mot Ukraina, som dei fleire gongar har truga med våpen sidan dei invaderte landet i 2022.
Russland er saman med USA landet i verda med flest atomvåpen. Dei kan bli skote opp ved hjelp av denne sovjetiske missilen. | Foto: Mil.ru, CC BY 4.0, via Wikimedia Commons
Førebur for bakkeinvasjon i Libanon
Israel og den militante gruppa Hizbollah held fram med å gå til åtak på kvarandre. Ifølgje AFP og Reuters skyt Hizbollah rakettar mot Israel, og Israel seier dei angrip Hizbollah i Libanon hovudsakleg sør i landet. I tillegg Har Israel gjennomført det dei kallar målretta åtak mot hovudstaden Beirut.
Fleire land har bede om våpenkvile i 21 dagar, men det er partane førebels ikkje interessert i. Det israelske militæret skal ha bede soldatane sine om å halde seg klare for ein bakkeinvasjon.
Dersom det skjer betyr det at Israel vil kjempe nord i landet, rundt den libanesiske grensa. Fleire fryktar det vil føre til ein større krig i området.
Opprydding i sørlege Beirut etter åtak frå Israel. | Foto: AP Photo/Hassan Ammar
Potensielt uskuldig person vart avretta i Missouri
Marcellus Williams (55) vart tysdag avretta i den amerikanske delstaten Missouri. Williams vart i 2001 funnen skuldig i drapet på ei kvinne som vart knivstukke i hel i heimen sin i 1998. Sidan då har vitne og bevis frå etterforskinga blitt kritisert.
Ifølgje The Guardian manglar kriminaltekniske bevis som kan knyte Williams til mordet. Det er korkje funne DNA-bevis eller fingeravtrykk på mordvåpenet knytt til Williams. To vitne, ein ekskjærast og ein fengselsinnsett som delte celle med Williams, blir også peika på som partiske i forklaringa si.
Både aktoren frå den opphavelege rettssaka, fleire jurymedlem og familien til offeret har vore imot avrettinga.
Den noverande guvernøren i Missouri Mike Parson har påpeika at ingen domstol eller jury har fastslått at Williams vart uskuldig dømt. Difor heldt han ved like dødsstraffa, og let Williams bli avretta.
Marcellus Williams vart avretta med gifftsprøyte i delstaten. Her frå eit avrettingsrom i Calefornia. | Illustrasjonsfoto: CACorrections (California Department of Corrections and Rehabilitation), Public domain, via Wikimedia Commons
Trappa opp BPA-streik
Fleire brukarstyrte personlege assistentar (BPA) er ute i streik. Det skjer i samband med at meklingane mellom Fagforbundet og NHO Geneo braut saman for to veker sidan. Dette er fyrste gong denne arbeidsgruppa er ute i streik.
Krava til fagforeininga er at BPA-ar tilsette i NHO-område skal få same lønsvekst som dei utanfor NHO-område, og at tilsette skal kunne opparbeide seg ansiennitet og få betre betalt.
I dag vart streiken trappa opp med 19 fleire tilsette teke ut. Til saman er det no 29 brukarstyrte personlege assistentar ute i streik.
Humana Omsorg, ei av verksemdene ramma av streiken, seier det går ut over liv og helse. Fagforbundet avviser dette, og seier det blir vareteke av den kommunale helsetenesta.
Frå BPA-streiken til Fagforbundet. | Foto: Fagforbundet
Boka «Partiet – en innsideberetning om Arbeiderpartiets fall» av Jørgen Gilbrant og Steinar Suvatne har fått hard kritikk i media sidan ho vart gitt ut i førre veke. «Partiet» skildrar maktkampane frå det siste tiåret. Boka baserer seg på intervju med forskjellige personar knytt til Arbeidarpartiet, og skuldar partileiinga for konfliktane og den minkande populæriteten til partiet.
Fleire har etter publisering påpeikt faktafeil i boka. Forfattar og tidlegare Ap-statsråd Anne Holt har blant anna sagt boka ikkje burde vore gjeven ut i den noverande forma.
Utgjevaren Gyldendal har sagt at dei truleg kjem til å kome med unnskyldningar til fleire personar, men førebels har dei sagt at dei ikkje vil trekkje boka. Dei har likevel orientert styret i forlaget om boka onsdag.
Direktør Ingeborg Volan i Gyldendal Litteratur som har gitt ut boka «Partiet». | Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Vekas overrasking: Ny musikk frå Mozart
Eit notemanus med over 250 år gammal musikk frå Wolfgang Amadeus Mozart er oppdaga av biblioteka i Leipzig i Tyskland. Det er eit tolv minutt langt musikkstykke i C-dur, truleg laga då den kjende komponisten var mellom 10 og 13 år.
Stykket er laga for tre strykeinstrument, i motsetning til seinare stykke frå Mozart, då han komponerte fleire operaer, meir for tangentar, og for større orkester.
Det er truleg systera hans, Maria Anna Mozart, som bevarte stykket som dukka opp i Leipzig.
Stykket blir no kalla «Eine ganz kleine Nachtmusik» (Ein veldig liten nattmusikk), som spelar på den seinare komposisjonen hans «Eine kleine Nachtmusik», og har blitt framført av Leipzig Ungdomssymfoniorkester:
Det er lenge sidan vi har fått ny musikk frå Mozart, men vi fekk noko denne veka. | Illustrasjon med Canva. Måleri: Johann Nepomuk della Croce , Public domain, via Wikimedia Commons
Vil du få Vekas Viktigaste rett i innboksen?
Nyheitsbrevet kjem fredag morgon. Dersom du vil at vi skal fjerne deg frå lista er det berre å klikke på avabonner nedst i e-posten.
Me bruker cookies og andre tekniske løysingar for å forbetra opplevinga di av nettstaden vår, analysera bruksmønster og levera relevante annonser. I den oppdaterte personvernerklæringa vår kan du lesa meir om kva for informasjon me samlar inn og korleis denne blir brukt. Les meir!Ok, eg forstår
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
