Det som skjer i byen, blir i byen

Det minnar om eit liv som me berre ser på TV, der venninner sit og snakkar over ein kaffelatte på eit kafehjørne og der sju år gamle jenter går med raude vesker medan dei snakkar i mobiltelefonen sin. Byasane lever eit liv me nysgjerrig studerer med skrekk og beundring, samstundes som me alltid passar på å halda oss på ein trygg avstand. Likevel blir me ved nokre anledningar dratt inn i trafikklysa si verd. Det er under dei nøye planlagde ”byturane” våre som finn stad eit par gonger i året. Og ingenting er som å vera bygdefolk på bytur midt i julestria.

Bygdefolk vil aldri finne på å reise til byen utan å vera skikkeleg førebudd. Me skriv ned rutetabellar i almanakken, me sjekkar vêrvarselet lang tid i førevegen og me skriv lister. Heilt sidan førre bytur har me skrive ned alt me må kjøpe med oss neste gong me skal bevega oss utanfor bygda sine harmoniske grenser.

På listene står det heile nedskrive – alt frå julegåvene me skal handle inn til heile familien og den lilla julekjolen me har drøymd om, til pinnekjøtet me skal ha på julaftan og ei ny vaskebøtte. Etter at me har tatt hurtigbåten inn til byen står me roleg og samlar opp motet, væpna med nøye gjennomtenkte overlevingsstrategiar og handlelista i venstre handa. Og ikkje før me tek dei første skritta ut av båtterminalen er alle tankar om lister viska vekk mellom handleposar og langope.

Der me strenar gatelangs prøver me å gå i eitt med dei grå, kalde blokkene. Med ein puls på 120 og ei klokke som tikkar og går er det ikkje vanskeleg å småspringe mellom butikkane utan interesse for menneska rundt oss, lik ein innfødd bymann. Likevel er det aldri vanskeleg å sjå forskjell på ein byas med høghæla sko og ei veske på armen, og ein bygdemann med ryggsekk, joggesko og allværsjakke kneppa opp så langt det går. Byturar er trass alt ikkje nokon ferie, det er hardt arbeid, tidsskjema og gnagsår på begge hælar.

Ettersom timane i byen blir fleire, aukar også handleposane i hendene til bygdefolket. Det er ikkje noko som heiter ”å leggje posane i bilen” eller ”å ta resten av handlinga ein annan dag”. Byturar er eit maratonløp utan like, der det er om å gjera å koma gjennom gjeremåla innan tida er ute – bærast det som bærast må. Etter fire timar startar me å angre på at fotbadet til tante Helene var det første me kjøpte, og kinken i nakken minner oss om ryggsekken med bøkene ein skal gi til besteforeldra.

Dess lengre ned me kjem på handlelista, som me eigentleg har gått vekk frå for mange tusenlappar sidan, dess sveittare blir me. Beina er vondare enn om me hadde gått til stølen som ligg bakom den nuten der heima, og armane verkar som om me hadde lødd ved heile dagen. Me er slitne og leie, og gatene startar å sjå ut som ein einaste stor labyrint. Likevel veit me at det ikkje går an å slutta nå. Byturen har jo berre så vidt starta. Det er då som ei stor bør lettar av skuldra når ein i byturtroppen hyler hjelpelaust ut ordet me alle har venta på: ”maaaaaaat!”.

Først veltar me inn på McDonalds, men det endar med at me går ut att utan så mykje som ein pommes frites. Det er jo aldeles uhøyrd å sitja å ete middag utan bestikk, med eit glanspapir som tallerk og ei halvsveitt sylteagurk som måltidets sunne innslag.

Med nytt pågangsmot startar me igjen å peile oss ut ein stad å eta, og endar på ein koseleg restaurant med eit asiatisk preg. Likevel endar det på same måten her, med rå fisk rulla inn i små ballar med saus ved sida av startar me alle å rynke på nasen. Og då me får auge på trepinnane dei brukar for å stappe i seg maten treng me berre veksle eit kort blikk før me alle er ute på gata igjen. Då endar det alltid med eit glas cola og ein ”Heavy Heaven” på Peppe’s pizza.

Etter matinntaket er me tilbake i dei juledekorerte gatene med nytt mot etter vår litle timeout. Etter endå eit par timar er visakortet tømd, butikkane startar å sjå ut som ein einaste stor juledekorasjon og me startar å hallusinera julenissar som kjem bort og spør om ein har lyst på mandariner. Då finn me ut at nok får vera nok. Med feitt hår og bøygd hovud sopar me oss tilbake mot båtterminalen. Der sit me alle saman og snakkar om våre siste kjøp, godt nøgde over dagens innsats. Ingen er det då som bryr seg om at det framleis er tre timar til båten går heim att.

Det som skjer i byen, blir i byen – og godt er det. Det er dei få timane i året me spring som livredde rotter frå butikk til butikk berre for å få tak i det mest naudsynte. Godt er det då å vite, når julekvelden senkar seg over det litle huset ved fjorden, at byasane nå sit i dei nypolerte bilane sine på vei opp mot fjellet. Fjellet der me er herskarar, og i dei neste dagane skal nyte synet av damer som går på ski i skinnjakkar og ungar som ser ut som bambi på glattisen.