Eg les avisa med interesse kvar dag. Og størst interesse har eg for dødsannonsane.
Denne artikkelen er eldre enn 1 år gamal. Det betyr at noko av informasjonen kan vere utdatert.
Det er denne vanen, eller uvanen vil nokon seie; eg les dei annonsane som fortel kven som er avlidne. Det hender ikkje av og til, på slump og når eg hugsar det, nei, det går ikkje ein dag utan at eg tar for meg desse annonsane. Eg gler meg skikkeleg til sidene kor ein kan lese små og store liv ut av desse knappe tekstane. Kor lenge dei har levd, om dei blei «brått revet fra oss» eller berre «sovnet fredelig inn i dag», kikke på symbolet familien har vald i annonsen, er det eit kors, ein blome, ei fredsdue, eller humanistsymbolet, eg er interessert i om dei har ektefelle, barn og barnebarn, eg lurer på om det er mange som kjem til å sakne dei når dei no er vekk. Og eg ser på alle namna, ser at namnet på den som er daud som oftast fortel kva generasjon dei kjem i frå. Er det ei Klara som er død, er ho gjerne fødd mellom 1908 og 1915, ho har ofte døtre som heiter Gerd eller Berit og ein son som heiter Jan eller Frank, og barnebarna heiter sikkert Anita eller Anne, Thomas eller Cathrine. For Gerd er fødd på førtitalet, Frank på femtitalet, Anne og Anita på sekstitalet og Thomas og Cathrine på syttitalet. Namna fortel om tida, om tanken og moten.
Akkurat det same kan ein sjå i giftemålsannonsane og fødselskunngjeringane. Det er Mona og Frode som gifter seg, det er Kjetil og Kristine som får barn, det er Sofie, Ida, Eirik og Jacob som blir storesøsken, og det blir dei til Alma, Mathea, Theodor og Edvard.
Eg snakkar om mote, desse namna som foreldre trur dei tar ut av lause lufta, men som det plutseleg viser seg at «alle» heiter.
Silje var eit slikt namn på syttitalet, Hanna var eit slikt namn på nittitalet. Foreldra trudde dei hadde funne eit namn som var spesielt, som i alle fall ikkje så mange heitte, snart viste det seg at slik var det ikkje.
Det er kanskje fordi eg heiter Ragnfrid at eg er så opptatt av namn, for det er ikkje meir enn 179 av oss i dette landet. Namnet er i overkant spesielt vil nokon påstå, og i løpet av den siste månaden har eg tilfeldigvis lese dødsannonsen til to Ragnfridar. Eg gret ein skvett, eg skal innrømme det. Fordi det er så få av oss, kjennest det nesten som om det er eg som dør når eg ser fornamnet mitt stå på trykk i dødsannonsesidene. Det har alltid vore fint å ha eit namn som ikkje tre i klassen har, at ein veit kven folk snakkar om, og det er fint å ha eit namn som ikkje kom med ei motebølgje, men som har ei konkret historie.
Eg heiter Ragnfrid etter yndlingstanta til far min, det er historia bak namnet.
Samstundes er det eit namn som gjer at ein blir synleg, det nyttar ikkje å prøve å stikke seg vekk med eit slikt norrønt namn; eit namn med brautande konsonantar og mange bokstavar, eit namn som ikkje knisar feminint og ber dei andre gå i førevegen, mens ho sjølv kjem forsiktig trippande etter. Nei, Ragnfrid-namnet er meir jarnplogen som harvar jorda, mens Selma, Alva, Emma og Mina ser forskrekka på. Hadde eg ikkje fått Ragnfrid til namn, hadde eg kanskje blitt oppkalla etter søstrene hennes, Hjørdis Leikny eller Svanhild. Det er også jarnplognamn, steinknusarnamn som ikkje kan stille seg umerkeleg i ein krok.
Det er færre og færre beibiar som får slike kraftige, norske namn. Det er synd. Ikkje fordi det er noko gale med desse korte jentenamna som sluttar på –a, eg synest dei er utruleg fine. Nei, så det er ikkje fordi steinknusarnamna er så mykje betre at eg vil at fleire skal heite Frøydis, Idun, Ingebjørg, Bergljot, Dagrun, Elfrid, Ingjerd, Olaug, Gunnhild og, ja, Ragnfrid. Men det er fordi det er så uhorveleg mange som får dei same namna, eg saknar variasjon og eg saknar at jenter får namn som tør å ta plass. Anna, Alma, Selma, Emma, og etterkvart Laura og Klara tar alle dei nye beibiane inn i namna sine, mens dei lange, norrøne og kanskje litt plasskrevjande namna blir ståande utan ein einaste beibi i famnen.
Når oldemødrene som hadde motenamn på si tid dør, sånn som Klara eller Emma, kjem namnet i ofte opp i beibigenerasjonen, det er ei naturleg rørsle, men ikkje umuleg å unngå.
Men kor artig er det å vere Emma T., Emma F. og Emma G. i heile klassetida, når ein kunne ha vore Idun eller Frøydis heilt åleine?
Så her er dagens oppmoding: Foreslå eit plasskrevjande, høgtropande steinknusarnamn til den nye jenta i familien, NO! Fordi ho fortener det.