Ballgutens reserve

Når eg kjem fram til ein skole midt i friminuttet er ofte det første spørsmålet eg får av dei fotballspelande elevane: - Heiter du Arnt? - Ja, svarer eg då, og så spør eg sjølvsagt dei kva dei heiter. Og så kjem spørsmålet: - Kva fotballag held du med? Viking, vel? legg dei til, viss dei veit at eg er frå Stavanger. Så brukar eg å seia at eg ikkje er særlig interessert i fotball. Dei blir litt skuffa, ser eg, men ikkje så mye at det gjer noko. Men eg har tenkt eg kan byrja å seia at eg held med ballguten. Eller med ballgutens reserve. Eg meiner; han har vel ein reserve og to, ballguten òg? Eg ser for meg at ballgutens reserve held til litt nærare opningane, utvegane. Hagane, grensegraset. Der det mest spennande skjer, spør de meg. Han er i posisjon til å stikka av. Ballgutens reserve treng ikkje følgja så nøye med på det som skjer midt på banen slik alle dei andre må,  tenker eg.  Viss ein kvit elg eller ei svart madonna  kjem forbi på vegen,  så ensar  kanskje ballguten sin reserve det frå der han sit. Og kan følgja med og etter. Medan alle dei andre må heia på hovudfilmen, hovudhandlinga, ute på banen, som går i reprise kvar bidige sundag. Eller kva dag det er slike fotballkampar går. Sjølv kikkar eg alltid mest på det som skjer i utkanten av handlinga,  enten eg ser krim på TV, eller sit i eit gudshus og duppar.  Ser den vegen dei fleste andre ikkje ser. Når presten i påska seier at no skal me følgja med på det som skjer oppe på Golgata, på Hovudskallen, der krossane står. Der soldatane nett driv og stikk folk i sida med  spyd og knekkjer beina deira for betre å langtyna dei. Så snur eg meg heller vekk og kikkar opp i åssida. For det første fordi eg slett ikkje likar krig og vald og gørr og sånt. Men òg fordi det er der det mest spennande skjer: Jorda skjelv og fjella slår sprekkar. Og: ”Gravene opna seg, og mange heilage som var døde, stod lekamlig opp.” Står det i Matteus 27, 51 – 52. Sjå, det synest eg er spennande. Daude folk som står opp att, like blide, og går ned på torget og ”syner seg for mange”. - Sjå han der borte ved kålrabi-kjerra, seier ein kar til ein kompis.  - Er ikkje det farfar din som døydde i forfjor? - Jau, sannelig min hatt er det det. Sjå, no går han inn på kroa! Og så bortetter. Slikt går dei oftast glipp av dei som må følgja med på hovudhandlinga nede på banen. Eller oppe på haugen der krossane står. Nett no er eg ærlig tala lut lei alt som religion heiter, det er vel derfor eg nemner dette med kyrkja og påska. Sjå koss religionen fører uvennskap og krig og elende med seg. Og det har det gjort sidan dag 1, som det så populært heiter.  Ikkje misforstå: Eg synest religion og sånt er ufattelig spennande. Bare ein ikkje tar det så alvorlig. Det er då det blir farlig. Og ein byrjar å avlytta, fengsla, torturera og bomba folk. Skundar seg å kalla dei for ”terroristar” medan me enno ikkje heilt har bestemt kva det ordet betyr. Og bittelitt sånn er det vel med fotballen òg i blant. Skal ein vera ærlig. Krangling og slåsting. Og roping av stygge namn. Eg held med ballguten, skal eg seia no. Når nokon spør. Eller med ballgutens reserve. Medan alle dei andre peikar og hyttar og ropar på biljakt, straffespark, krossfesting -  og ”Ut med dommaren! Ut med dommaren!”, har ballgutens reserve fri til å kikka på museflettene i nakken til jenta som står i pølsebua. Eg har hatt ein solid karriere som ballgut, eg, den vara over fleire år.  Og eg har ikkje bare vonde minne. Den fotballspelaren eg minnest best frå tida mi bak mål heitte Allan. Alle gutane på Madla der eg budde visste at han var best. Kor han seinare blei  av, veit eg ikkje. Viss nokon har høyrt om ein fotballspelar frå Stavangerområdet som heiter Allan, så er det nok han. Men han fekk seg vel ein  trygg jobb i posten eller i tollvesenet eller noko, tenker eg. Slik dei fleste jo gjer som har ein fotballmillionær i magen. Eg hadde gløymt av heile Allan, då eg ein gong førre året tok turen til Madlatua ved Hafrsjorden. Og plutselig så ana eg liksom Allan springa forbi og frå  meg der. Så skreiv eg dette diktet, då,  som kjem heilt først i den nyaste diktsamlinga mi, ”Gliper”. Ei lita hylling, altså,  til ein av dei svært, svært få spelarane eg kan (for-)namnet på. SALLAN, ALLAN Røynda dveler i søkk og i kav. Allan var beste triksaren på heile vide Hafrsjordsletta. Sallan, Allan! ropte dei etter han når han brått kvikna til borte på vingen. Når han fjerna seg høgbeint etter endå eit skåra mål. Sallan, Allan! song det bak han når han spurta heim mellom slaga med siger i kortbuksa. Tynn, vever, taus, Allan, smidig, seig og blå. Bra, Allan, nydelig! susar vinden kring fuglebringa hans, der han spring gjennom røynd og tid. Og kastar inn handkleda. Eg som er tilfeldig og tredjevals ballgut, som null og plent ingenting om fotballspel veit, kjenner ballêrlukt no frå hendene mine. Eg har nett trilla ballen frå meg. Får ferten, ser snurten av Allan som legg opp til storm. Eg myser, lurer: Kor blir vel slike blålegga triksarar av? Han går cirka tre år over meg. Bur over Hafrsfjordhaugane, siste kaninbursvingen. Borti vindfanga, ordlyden, vinden her. Sallan, Allan! Bare namnet - Frå Gliper. Samlaget. 2006