Mange unge manglar opplæring – og blir overvakt på sommarjobb utan å vite det
LOs sommarpatrulje avdekker utfordringar for unge i sommarjobb, sjølv 40 år etter oppstarten. Bartender Luis Wattne (25) kritiserer skjult kameraovervaking.
– Det fører berre til meir stress. Å bli kameraovervakt utan å vite det, gjer at ein presterer dårlegare, seier han til NTB.
Wattne er bartender og tillitsvald ved serveringsstaden Postkontoret på Tøyen i Oslo. Der har dei tilsette ikkje problem med slik overvaking. Han har sjølv vore med LOs sommarpatrulje ut dei siste vekene og besøkte unge arbeidstakarar for å sjekke arbeidsforholda deira.
LOs sommarpatrulje har besøkt verksemder over heile landet og snakka med 5.946 unge arbeidstakarar. Målet var å sikre at ungdom får ein trygg og lovleg start på arbeidslivet – og å informere dei om rettane deira.
Kameraovervaking
Sjølv om rapporten i år viser ein liten nedgang i talet på brot samanlikna med i fjor, er utfordringane framleis store:
11,7 prosent seier dei blei kameraovervakte utan å ha fått nødvendig informasjon.
9,6 prosent svarte at dei ikkje hadde fått tilstrekkeleg opplæring.
Totalt svarte 46,9 prosent av dei spurde at dei hadde opplevd brot på arbeidsmiljølova – ein svak nedgang frå 49,4 prosent i 2024.
– Mange unge har ikkje fått informasjon om kva rettar og plikter dei har i arbeidslivet. Då er det vanskeleg å vite kva vilkår ein ikkje skal akseptere, seier ungdomsrådgivar Sindre Hornnes i LO til NTB. Det er i år 40 år sidan LO for første gong drog ut med ein eigen patrulje for å undersøke korleis unge med sommarjobb blei møtte i arbeidslivet.
– Den gongen var for eksempel ikkje arbeidskontrakt for unge særleg vanleg, seier Hornnes.
– Ein håpar ting er betre enn dei er
Wattne fortel at han som patruljedeltakar blei overraska over kor mange alvorlege brot han støtte på.
– Ein har jo alltid eit håp om at ting er mykje betre enn dei eigentleg er. Men så møter du bedrifter med så mange brot på arbeidsmiljølova at du blir heilt sett ut, seier han.
Typiske sommarjobbar for unge finst i butikk, på gatekjøkken og restaurantar, hotell og i helse- og omsorgssektoren.
Bidrog til tariffavtale
På sin eigen arbeidsplass har Wattne også vore med på å sikre tariffavtale. Då mange nye tilsette begynte, oppfordra han dei til å organisere seg.
– Eg sa: «Meld dykk inn, så kan vi få tariffavtale her». Dei fleste blei med utan innvendingar – og har vore veldig fornøgde etterpå, seier han.
Han beskriv ein arbeidsgivar som var positiv til initiativet.
– Det blei eigentleg tatt godt imot. Ein tariffavtale gjer det enklare for både tilsette og leiing. Då slepper ein mange misforståingar, seier Wattne.
Til unge som skal ut i sommarjobb neste år har han eitt råd:
– Lær deg arbeidsmiljølova. Du kjem til å trenge den resten av livet – same kva du jobbar med, seier Luis Fernan Rivera Wattne.
