Vekas viktigaste: Hetebølgje, ny jordbruksmodell og eskalering i Midtausten

Israel gjengjelde åtak frå Iran

Natt til sundag 14. april gjekk Iran til åtak mot Israel med rakettar og dronar. Ifølgje det israelske forsvaret dreia det seg om over 300 rakettar og dronar, men 99 prosent av dei vart skotne ned av Israel før dei kunne treffe landet. Ingen døydde i åtaket, men fleire vart skadde, blant anna ei jente på 7 år.

I eit møte i Tryggingsrådet i FN sa Iran at åtaket kom som ein respons på Israel sitt åtak mot det iranske konsulatet i Syria i starten av april, der sju medlemar av den iranske revolusjonsgarden vart drepne. Den iranske FN-utsendinga seier at dei ikkje ønsker å eskalere til krig, men at dei vil forsvare seg.

USA sin president, Joe Biden, skal ha uttrykt at dei ikkje ønskjer fleire åtak. Statsminister Benjamin Netanyahu har sagt at Israel sjølv kjem til å bestemme kva dei gjer vidare. UD har bede nordmenn om å forlate Iran.

Natt til fredag 19. april gjekk Israel til åtak på Iran. Fleire missil har treft mål i landet, men omfanget er framleis uklart.

Israel skal ha varsla USA om eit komande åtak, men USA skal ikkje ha delteke i operasjonen. Iran har meldt frå om tre eksplosjonar i natt og tre dronar som har blitt skotne ned. Atomanlegg skal ikkje vere skadd.

Hetebølgje i Vest-Afrika

I mars steig temperaturen i Mali til rekordhøge 48 grader, og eit sjukehus knytte hundrevis av dødsfall til hetebølgja. Land i Sahel-regionen har vore ramma av ei hetebølgje gjennom mars og utover i april.

Mali og Burkina Faso, i den sørlege delen av regionen, er dei som har vore mest påverka. Ved Gabriel Toure-sjukehuset i den maliske hovudstaden registrerte dei 102 dødsfall på grunn av varmen. Over halvparten av dei døde var over 60 år.

Regionen blir ikkje ramma av slike hetebølgjer ofte, men forskarar ventar at det kjem til å bli vanlegare på grunn av klimaendringar. Samstundes er denne hetebølgja truleg blitt verre på grunn av vêrfenomenet El Niño, som gjorde at det vart ei oppsamling av varmvatn i Stillehavet, og førte til mindre regn i Vest-Afrika i vinterhalvåret.

Demonstrasjon for samtykkelov

18. april samla mange seg over heile landet for å demonstrere for ei samtykkelov, inkludert framfor Stortinget. Demonstrasjonen kjem i kjølvatnet av rettssaka i Bergen, der tre menn vart frifunne i ei gruppevaldtektssak, trass i at to av dei må betale erstatning til den fornærma kvinna.

Etter dommen var det støttemarkering for valdtektsoffer fleire stader i landet, og debatten om å få på plass ei samtykkelov har blussa opp. Regjeringa behandlar no eit forslag frå straffelovsrådet som har vore ute på høyring, og har lova å legge fram eit forslag til ei samtykkelov.

Eit punkt som blir diskutert, er kva slags definisjon på samtykke lova skal bruke.

– Vi må få på plass ei skikkeleg samtykkelov. Det må vere ei ja-er-ja-samtykkelov og ikkje ei nei-er-nei-samtykkelov, sa Fride Fiskegård, leiar i Amnesty i Ålesund, til NRK.

Ho og fleire andre meiner det noverande forslaget ikkje er bra nok, sidan det berre vil bli rekna som valdtekt dersom ein person seier nei, ikkje dersom det er eit fråvær av ja.

Endring i lønn til bøndene

Denne veka har politikarar på Stortinget diskutert korleis ein kan betre sjølvforsyninga til Noreg og auke inntekta til bønder. Fleire bønder er misnøgde med det nye forslaget.

Eit hovudpunkt har vore kor mange timar som blir rekna som eit arbeidsår. Det originale forslaget oppgav det som 1845 timar. Regjeringa har gått med på å senke det til 1750. Bøndene ønsker at det skal vere 1700 timar, som er det same som eit vanleg lønnstakar-år.

Endringa i timetal gjer at Høgre ikkje lenger er for forslaget, men SV, Raudt og MDG støttar endringa. Dei er derimot ikkje einige i andre punkt som regjeringa la fram.

I det endelege vedtekne forslaget er det difor timerekninga som er den største endringa frå tidlegare ordningar.

Biskop vart knivstukken i Sydney

Måndag gjekk ein 16 år gammal gut til åtak på ei assyrisk kyrkje i Sydney. Åtaket skjedde under ei gudsteneste som vart strøymd på nett.

Til saman vart fire personar skadde, inkludert biskopen som vart knivstukken. Politiet etterforskar åtaket som terror.

Åtaket kjem berre to dagar etter at seks personar vart drepne og tolv personar vart skadde ved knivstikkinga på eit kjøpesenter i Sidney, laurdag 13. april. Mannen som gjekk til åtak på kjøpesenteret vart skoten og drepen av politiet på staden.

Dei to åtaka er ikkje kopla til kvarandre, og åtaket på kjøpesenteret blir ikkje etterforska som terror, sidan åtaket truleg ikkje var ideologisk eller religiøst motivert, seier politiet.

✨Lyspunkt✨: EU-land fekk meir energi frå vind enn gass i 2023

Nesten 30 prosent av elektrisiteten brukt i EU i 2023 kom frå vind- eller solenergi.

Det skriv Forskning.no.

9 prosent kom frå solkraft, og 18 prosent kom frå vindkraft.

Samstundes fall elektrisitet frå gass til 17 prosent, og kol til 12 prosent.

Danmark sette også ny rekord med 58 prosent av energien sin frå vindkraft.