Denne artikkelen er eldre enn 1 år gamal. Det betyr at noko av informasjonen kan vere utdatert.
Kroppen roar seg i takt med at lyset frå himmelen blir dempa; det er tid for ettertankar, meir eller mindre lange, meir eller mindre djupe, meir eller mindre alvorlege.
Eg har alltid likt november. Her i vest er dette månaden for kraftige vindar og hardt regn, og det er den tida då alle dei som har ein hang til å sitja inne med ei bok eller eit skrivepapir, fritt kan gi etter for det utan å finna alskens unnskyldningar for ikkje å vera ute og gjera nytte for seg. Frå eg var liten har eg vore ein slik ein. Og kvart einaste år på denne tida passar eg på å rydda meg eit rom der eg blir så lite forstyrra som råd og berre kan la tankane gå som dei vil.
“Den tid på året kan du sjå i meg/då spreidde eller ingen gule blad/står att på kvistane som krympar seg;/nyss fuglars kor, no ribba altarstad.” Slik opnar eitt av William Shakespeare sine dikt, og desse linene kjem plutseleg fram i tankane her eg sit under den lune leselampen og les i avisene om Russland sitt folkemord i Tsjetsjenia og USA sine meir og meir hardnakka planar om å gå til krig mot Irak for å verna oljeinteressene sine. November er tida for usentimentalt klarsyn: Lauvet har falle, fuglesongen er borte – verda er blitt meir naken og open for nye tankar, nye bilde, nye tonar.
Den danske forfattaren Henrik Nordbrandt har valt seg november i ei av dei sterkaste diktbøkene sine, Håndens skælven i november (1986). Her gir han oss denne visjonen:
November er i sandhed mørkets måned.
Når solen endelig kommer frem
ligner den en diktators smil
når han lovpriser roen i landet.
Og forfattaren presenterer ikkje berre dei dystre bilda i denne boka, han får òg fram at november er tida for fabuleringar – når den ytre verda misser sin staffasje, må den indre verda tilsvarande aktiviserast; draumen må trø til, og den trør jo som den vil over alle grenser:
I en drøm så Osman sit fremtidige dynasti.
Drømmen gik i opfyldelse. Da dynastiet faldt
nogle århundreder senere, vågnede han en morgen
på en gade i Hamburg, i færd med at feje den.
November er den halvsøvnige tida før julerusen grip tak i oss; hausten med all si møde er over, bjørnebæra er borte, dei siste starane og grågjæsene er farne. Det er den tida ein samlar den varme ein har igjen i kroppen og vender seg i bønn til gode makter. I slike tider må du setja di lit til diktet – at det kan seia meir enn du får sagt:
Gi oss eit rom for
det som er borte –
for høge dagar med
lått og blomar og
tårnseglarar mot det blå.
No når vinden
gnir mørket inn
i kroppane våre
og kråkene kurer
i opne tre.
Gi oss eit rom
for alt som er borte
og aldri kjem att –
der me kan reisa
ein altarboge
og samla vårt
spinkle lys mot
ei lengre og
lengre natt.
