Homofile treng ikkje «flykte» frå bygda

Teksten var først hos Fylkesmagasinet.

Nyleg var det regnbogeflagg å sjå over heile Oslo. Det var den årlege «Priden», ein festival som varte i over ei veke der ein feira mangfald og ulikskap. Ein slags 17. mai for homofile, lesbiske og transpersonar, der regnbogeflagget har ein sentral plass. Eg syntes det var flott å sjå aksepten i Oslo sine gater. Då paraden gikk gjennom byen var det 30.000 som gikk i den og heile 150.000 som jubla, heia og klappa fram dette mangfaldige toget av glede. Det var rett og slett rørande å sjå på.

Det som ikkje var like kjekt var å høyre om alle dei som hadde «flykta» frå bygda. Der var det ikkje mogleg å vere den ein eigentleg var, sa ein. Ingen aksepterer oss homofile på bygda, sa ein annan. Eg kan aldri tenke meg å flytte tilbake til den trongsynte heimplassen min, sa ein tredje.

Det er på tide å nyansere litt
Ein skal vere forsiktig med å seie folk imot på slike påstandar. Korleis kvar enkelt har opplevd det å vere «annleis» enn resten er sjølvsagt veldig individuelt, men eg trur det er på tide å nyansere litt dette bilete av landsbygda som ein stad der trongsyn og mørkemenn rår og skuggar for sola slik at det grå regnet aldri kan bli til ein regnboge. Rett nok var det ikkje alltid ein dans på roser for meg heller då eg var ung og høgst usikker på både kven og kva eg var.

Eg hugsar eg kvidde meg veldig for å fortelje folk heime at eg var homofil. Kva ville dei seie? Ville eg miste venene mine? Det var ikkje før eg sjølv var trygt plassert i hovudstaden at eg turte å fortelje om «heile meg». Sidan den gong har eg aldri skamma meg over å vere meg, men eg skammar meg over at eg ikkje turte å vere det tidlegare.

Livsfarleg å vera skeiv? Etter masseskytinga i Orlando tenkte Kristin Fridtun igjen tanken: «Eg er homo, og det finst folk som vil drepa meg for det.» Tanken var aldri langt unna.

Eg skammar meg
Eg skammar meg over at eg trudde så lite om mine eigne. At eg trudde folk i den vesle vestlandsbygda mi ikkje hadde forståing for noko slikt, at dei ikkje var opne eller liberale nok.

Eg skammar meg over at eg trudde at alle dei gode relasjonane eg hadde bygd meg opp med folk i mi vesle heimbygd skulle forsvinne som dogg for sola berre fordi eg er fødd med ei anna legning enn fleirtalet.

Men kvifor følte eg det slik? Jau, eg hadde aldri høyrt om nokon som kom frå ein liten plass som var homofile og som fekk aksept for det i heimbygda. Alt eg høyrde om var folk som nærmast hadde flykta frå bygda for å leve ut livet sitt i storbyen utan at nokon der heime visste det. For dei kunne jo ikkje få vite det. Det kom aldri til å gå bra. Små bygdesamfunn med trauste bønder, religiøse tanter og tøffe karar i industrien kom aldri til å ha forståing for dette. Det kunne jo aldri gå bra.

Det gjekk bra
Men det gjorde det. Det gikk bra. Meir enn bra faktisk. Eg hugsar eg vart overvelda over kor fint det gikk, og at eg på sett og vis kom nærare både familie, vener og bygdefolk etter at dei visste det, og at elles var ingenting annleis eller forandra, sånn eigentleg.

Sjølvsagt kom det reaksjonar. Nokon meinte eg var ekkel og nokre skulle på død og liv fortelje meg at dei vart kvalme av meg om min «livsstil», men dette var alle folk som ikkje likte meg i utgangspunktet. Dei fekk berre ein ting til å mislike meg for. For det meste opplevde eg ei bygd full av rausheit og kjærleik. Folk som kom bort til meg å sa at dei var minst like glad i meg no som før, for kvifor skulle dei ikkje vere det? Eg hadde jo ikkje forandra meg. Eg var jo framleis den same, det var berre det at eg var forelska i Anders og ikkje Kristina. Spelte det noko rolle da? Det var jo ikkje noko anna enn at det var to som var glade i kvarandre.

Tull at folk er trongsynte på bygda
Det har blitt veldig enkelt å stemple bygde-Noreg. Der er liksom alt så svart/kvitt, folk er trongsynte, konservative og skeptiske til alt som er nytt. For det fyrste er det berre tull, og for det andre finn ein diskriminering og trakassering i storbyen også. Eg har både vorte skjelt ut og truga med bank for mi legning i Oslo, og eg kjenner folk som har fått det. Diskriminering skjer overalt, og det gjer ikkje mindre vondt å bli slått ned i ein storby enn på landsbygda.

At det skjer mykje som er fælt og trist både i bygd og by når det kjem til trakassering og diskriminering av homofile og lesbiske er diverre sant, men eg håpar at vi også evnar å sjå og lyfte fram dei historiene der det går bra, der det faktisk går heilt fint å vere homo og å kome frå bygda. Desse historiene fortener den usikre guten eller jenta som sit i små samfunn kring om i heile landet å få høyre. Dei treng mot og støtte og inspirasjon til å få vere den dei er, fullt og heilt.

Ikkje berre treng dei historiene, men dei treng også alle dykk fantastiske gode, varme og inkluderande menneske som bur på bygda. For det er faktisk eit fleirtal av dykk. Eit stort eit også! Dei treng dykk slik at dei kan få føle seg trygge nok til å få bruke heile fargepaletten når dei skal måle sitt liv, ikkje berre i svart og kvitt, men i alle regnbogen sine fargar. Det er eg sikker på dei kan få lov til i bygde-Noreg også, for ein regnboge er like vakker over fjord og fjell som blant høghus og motorvegar, og både bygda og bygdefolket er betre enn sitt rykte!

Les meir på Framtida.no:

Halvparten av unge gutar og tretti prosent av unge jenter bruker homoskjellsord kvar veke, syner ny forsking. 

I neste sesong er det Isak som er hovudpersonen – då blir det å komma ut av skapet mest truleg eit sentralt tema.