Vekas viktigaste: Marburgvirus, Diddy-søksmål og ukjent Picasso-måleri
Les deg opp på nokre av sakene som har vore i mediebiletet den siste veka!
Birgitte Vågnes Bakken
Publisert
Rwanda erklærer utbrot av dødeleg virus
Det svært dødelege viruset marburg har spreidd seg i Rwanda den siste tida. Det afrikanske landet har for første gong erklært utbrot av marburgviruset, skriv VG.
Viruset kan føre til alvorleg blødingsfeber, og har ei dødelegheit på opp til 88 prosent. Det finst verken vaksine eller kur mot viruset, som liknar på ebola.
Rwandiske helsestyresmakter opplyste torsdag på X at dei hadde stadfesta 37 sjukdomstilfelle og 11 dødsfall grunna viruset.
– Vi vil umiddelbart setje inn alle kritiske verkemiddel for å hjelpe Rwanda med å stoppe spreiinga av dette viruset, uttalar Matshidiso Moeti, regiondirektør for Verdas helseorganisasjon (WHO) i Afrika.
Folkehelseinstituttet (FHI) forklarar at marburgviruset smittar ved kontakt med kroppsvæsker frå sjuke personar eller dyr. Smitten kjem opphavleg frå flaggermus.
Onsdag kveld vart Hamburg sentralstasjon i Tyskland stengt etter mistanke om smitte av marburgviruset, men personane har testa negativt. Espen Nakstad, som er leiar for nasjonal behandlingsteneste for CBRNE-medisin ved Oslo Universitetssykehus, forklarar til VG at påviste tilfelle i Europa vanlegvis er importert frå utlandet, og at desse blir følgt opp svært nøye for å bryte smittekjeda.
Ytre høgre-siger i Austerrike
Natt til måndag la austerrikske styresmakter fram det førebelse resultatet for valet til nasjonalforsamlinga. For første gong er det høgreradikale partiet Fridomspartiet (FPÖ) landets største parti med 29,2 prosent av stemmene.
Det konservative regjeringspartiet ÖVP kom på andreplass med 26,5 prosent av stemmene, melder NRK.
FPÖ har markert seg som eit svært innvandringskritisk parti. Leiaren deira Herbert Kickl ønskjer mellom anna å sende innvandrarar tilbake og at asylmottak skal bli deportasjonssenter, skriv NRK. Partiet vil òg endre grunnlova for å beskytte landet betre mot åtak frå EU, WHO og FNs klimapanel, og beskytte barn mot «kjønnsforvirring», skriv VG.
Kickl ønskjer å bli «Volkskanzler», folkekanslar, som er den same tittelen nazistane brukte om Adolf Hitler. FPÖ vart stifta av tidlegare SS-offiserar i 1955 og vart på 80-talet eit stort høgrenasjonalistisk parti.
Sjølv om FPÖ fekk flest stemmer, er det ikkje sikkert at Kickl blir folkekanslar. Dei er avhengige av samarbeid for få fleirtal, og andre parti har nekta å samarbeide med dei, ifølgje VG.
Fleire skuldingar om seksuelle overgrep av rapparen Diddy
120 nye personar har saksøkt rapparen Sean «Diddy» Combs for seksuelt misbruk, skriv VG. Det opplyste advokat Tony Buzbee på ein pressekonferanse tysdag.
Diddy vart arrestert i september og sit fengsla i New York. Han er tiltalt for utpressing, menneskehandel og organisert kriminalitet. Han skal ha misbrukt, truga og tvunge andre til å tilfredsstille han seksuelt og til å dekke over det.
Sjølv erklærer Combs seg ikkje skuldig.
Etter fengslinga, har fleire kome med skuldingar om neddoping og seksuelle overgrep gjort av den kjende rapparen og musikkprodusenten.
Ifølgje advokat Buzbee går overgrepa Diddy blir skulda for i søksmålet tilbake til 1991. 25 personar skal ha vore mindreårige då hendingane skjedde. Fleire av dei påståtte overgrepa skal vere kopla til artistens «White Party»-festar.
Advokaten fortalde at dei vil offentleggjere ei liste med medsamansvorne, og at det er namn som vil sjokkere offentlegheita.
Før sommaren sirkulerte òg ein video der rapparen mishandlar sin tidlegare kjæraste Cassie Ventura.
Over 180 døde etter orkan i USA
Minst 215 personar er stadfesta døde etter herjingane til orkanen Helene, skriv NBC News. Orkanen trefte den nordvestlege kysten av Florida før helga, og bevegde seg vidare til andre delstatar søraust i USA. Over halvparten av dødsfalla har skjedd i delstaten Nord-Carolina.
Fleire hundre er framleis ikkje gjort greie for etter orkanen. Onsdag var framleis over éin million menneske utan straum.
President Joe Biden og visepresident Kamala Harris besøkte områda og folk som var råka av orkanen, og presidenten sender rundt 1000 soldatar frå Hæren for å hjelpe til med oppryddinga.
Eskalering av konflikten i Midtausten
Tysdag skaut Iran om lag 200 rakettar mot Israel.
Ifølgje Irans revolusjonsgarde var åtaket hemn for drapa på tre leiarar i Hamas, Hizbollah og Revolusjonsgarden. Dei truga med å gjennomføre «knusande åtak» mot Israel dersom dei gjengjelder åtaket.
Israel har varsla hemn for åtaket frå Iran.
Det har vore konflikt mellom Iran og Israel i mange år, og Iran støttar Hizbollah og Hamas, forklarar VG.
Om lag 1,2 millionar menneske i Libanon har flykta frå heimane sine på grunn av dei israelske åtaka den siste tida, ifølgje den libanesiske regjeringa. Israel har etter Irans åtak sett inn panserstyrkar i ein bakkeinvasjon av Libanon. Natt til fredag var det nye bombeåtak mot Beirut og vegen ved ein av grenseovergangane til Syria, som mange libanesarar har brukt for å flykte, er blitt øydelagt.
Vekas overrasking: Mogleg nytt Picasso-bilete
Kva hadde du tenkt om det viste seg at det biletet på stoveveggen som du hata, viste seg å vere eit originalt Picasso-måleri verdt om lag 70 millionar kroner?
Ein italiensk skraphandlar fann eit bilete då han rydda ein kjellar på Capri i 1962. Biletet vart hengt på stoveveggen i ei billeg ramme, og kona syntest det var forferdeleg. No ventar sonen Andrea Lo Rosso (60) på svar på om det er eit ekte Picasso-måleri. Han fortel ifølgje The Guardian at faren ikkje var spesielt kulturinteressert, og ikkje var klar over kva det var han hadde teke med seg tilbake til Pompeii. Andrea byrja å mistenke at det kunne vere ein Picasso etter å ha lese i eit kunstleksikon han fekk av tanta.
No meiner ekspertar at biletet kan vere ein ekte Picasso og at det er Picassos signatur. Det skal bli lagt fram for Picasso-stiftinga for endeleg stadfesting.
Biletet førestiller truleg Picassos elskarinne og muse Dora Maar, og vart måla ein gong mellom 1930 og 1936, skriv Dagbladet.
